Kế hoạch bài dạy Toán Lớp 10 Sách Kết nối tri thức - Chương 6 - Bài 15: Hàm số - Trường THPT Đoàn Kết

 BÀI 15: HÀM SỐ
 Thời gian thực hiện: 5 tiết
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức: 
 - Nhận biết những mô hình dẫn đến khái niệm hàm số.
 - Mô tả các khái niệm cơ bản về hàm số: định nghĩa hàm số, tập xác định, 
 hàm số đồng biến, hàm số nghịch biến, đồ thị của hàm số.
 - Mô tả dạng đồ thị của hàm số đồng biến, nghịch biến.
 - Vận dụng kiến thức của hàm số vào giải quyết một bài toán thực tiễn.
2. Năng lực
 -So sánh, phân tích bảng số liệu, biểu đồ để đưa ra khái niệm hàm số. Quan 
 sát đồ thị để nhìn ra khoảng đồng biến, nghịch biến của hàm số( TD và LL)
 - Chuyển bài toán tính giá cước taxi, bài toán về sự phụ thuộc của quãng 
 đường vào thời gian, về bài toán thiết lập hàm số (MHH).
 - Học sinh thảo luận nhóm và báo cáo kết quả của mình, nhận xét đánh giá 
 chéo giữa các nhóm (GQVĐ).
 - Sử dụng được máy tính cầm tay để tính giá trị của hàm số tại một điểm, 
 kiểm tra tính đồng nghịch biến. Sử dụng phần mềm toán học vẽ bảng biến 
 thiên, đồ thị của hàm số (CC).
3. Phẩm chất: thông qua bài học tạo điều kiện để học sinh
 - Chăm chỉ tìm hiểu tài liệu, kiến thức về hàm số, ứng dụng của hàm số trong 
 thực tế, qua đó nhận thức được tầm quan trọng của toán học với đời sống.
 - Có trách nhiệm trong hoạt động nhóm, chủ động tích cực thảo luận về cách 
 cho một hàm số, tính chất của hàm số hay ứng dụng của hàm số.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 
 1. Giáo viên: 
 - Giáo án và các dụng cụ dạy học cần thiết: phấn, thước, khăn bảng, 
 - Phiếu học tập, giao nhiệm vụ về nhà cho HS nghiên cứu trước chủ đề 
 2. Học sinh:
 - Các dụng cụ học tập cần thiết: sách giáo khoa, vở ghi, thước, bút, 
 - Các bảng phụ, phấn ( hoặc bút lông). - Ôn tập các kiến thức về hàm số đã học ở cấp THCS, chuẩn bị trước các nội 
dung giáo viên giao.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 
Tiết 1 1. Khái niệm hàm số
Tiết 2 2.Đồ thị của hàm số.
Tiết 3 3.Sự đồng biến,nghich biến của hàm số.
Tiết 4,5 Luyện tập
1. HOẠT ĐỘNG 1: Khởi Động
 a) Mục tiêu: Nhân biết những mô hình dẫn đến khái niệm hàm số.
 b) Tổ chức thực hiện:
 -GV chia lớp thành bốn nhóm (mỗi nhóm có một nhóm trưởng) thực hiện 
 HĐ1 -SGK Tr5
 -HS hoạt động nhóm.
 - GV gọi học sinh trình bày câu trả lời của mình.
 - Các học sinh khác nhận xét, bổ sung để hoàn thiện câu trả lời.
 - GV đánh giá thái độ làm việc, phương án trả lời của học sinh, ghi nhận và 
 tổng hợp kết quả.
 - Dẫn dắt vào bài mới: tiếp tục đến 2 hoạt động tiếp theo để hình thành khái 
 niệm hàm số.
2. HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI
2.1. Khái niệm hàm số
 a) Mục tiêu: Hình thành được khái niệm hàm số từ những hoạt động đã thực 
 hiện.
 b) Tổ chức thực hiện: 
 Nội dung:Tìm hiểu định nghĩa hàm số.
 - GV tiếp tục cho HS thực hiện hoạt động 2, hoạt động 3.
 - HS hoạt động nhóm, mỗi nhóm thực hiện một yêu cầu trong các hoạt động.
 - GV gọi các nhóm trình bày câu trả lời của mình ( GV quan sát và nên gọi 
 nhóm có câu trả lời sai (nếu có) để các nhóm có câu trả lời đúng phản biện 
 lại). - Các học sinh khác nhận xét, bổ sung để hoàn thiện câu trả lời.
 - GV đánh giá thái độ làm việc, phương án trả lời của học sinh, ghi nhận và 
 tổng hợp kết quả
 - GV chốt kiến thức đưa ra khái niệm hàm số một cách đầy đủ cho HS.
Khái niệm hàm số: Nếu với mỗi giá trị của x thuộc tập hợp số D có một và chỉ 
một giá trị tương ứng của y thuộc tập số thực ¡ thì ta có một hàm số.
Ta gọi x là biến số và y là hàm số của x .
Tập hợp D gọi là tập xác định của hàm số.
Tập tất cả các giá trị của y nhận được, gọi là tập giá trị của hàm số.
GV lưu ý HS : Khi y là hàm số của x , ta có thể viết y f x , y g x , 
2.2. Tập xác định của hàm số
 a) Mục tiêu: Hiểu được cách tìm tập xác định của một số hàm số cơ bản.
 b) Tổ chức thực hiện: 
 Nội dung 1: Hiểu được cách tìm tập xác định của hàm số cơ bản.
 -GV yêu cầu HS (cá nhân ) đọc và giải quyết ví dụ 1,2 SGK Tr6
 -GV yêu cầu HS (cặp đôi) đọc và giải quyết VD 3-SGK tr 6..
 - GV gọi các nhóm trình bày câu trả lời của mình ( GV quan sát và nên gọi 
 nhóm có câu trả lời sai (nếu có) để các nhóm có câu trả lời đúng phản biện 
 lại).
 - Các học sinh khác nhận xét, bổ sung để hoàn thiện câu trả lời.
 - GV đánh giá thái độ làm việc, phương án trả lời của học sinh, ghi nhận và 
 tổng hợp kết quả.
 GV chốt lại: 
 Chú ý:Khi cho hàm số bằng công thức y f x mà không chỉ rõ tập xác định 
 của nó thì ta quy ướctập xác định của hàm số là tập hợp tất cả các số thực của 
 x sao cho biểu thức f (x) có nghĩa.
Nội dung 2: Luyện tập,củng cố
 -GV yêu cầu HS (cặp đôi) thực hiện nhiệm vụ trong Phiếu học tập số 1.
 - HS thực hiện yêu cầu và đại diện báo cáo nếu được GV chỉ định.
 - GV yêu cầu các nhóm khác nhận xét và đưa ra kết luận:
Nhận xét:Một hàm số có thể được cho bằng bảng,biểu đồ,bằng công thức hoặc bằng mô tả.
2.3. Đồ thị của hàm số
 a) Mục tiêu: Hình thành được mối quan hệ giữa hoành độ và tung độ của hàm 
 số để vẽ được đồ thị hàm số.
 b) Tổ chức thực hiện: 
 Nội dung 1:Tìm hiểu định nghĩa đồ thị hàm số.
 -GV yêu cầu HS (cá nhân) nghiên cứu HĐ4 SGK Tr7
 - GV gọi học sinh trình bày câu trả lời của mình.
 - Các học sinh khác nhận xét, bổ sung để hoàn thiện câu trả lời.
 - GV đánh giá thái độ làm việc, phương án trả lời của học sinh, ghi nhận và 
 tổng hợp kết quả.
 - GV chốt lại kiến thức
Đồ thị hàm số y f x xác định trên tập D là tập hợp tất cả các điểm M x, f x 
trên mặt phẳng tọa độ với mọi x thuộc D .
Nội dung 2: Luyện ,củng cố. 
-GV yêu cầu HS đọc và giải quyết
 -GV yêu cầu HS (cặp đôi) thực hiện nhiệm vụ trong Phiếu học tập số 2.
 - HS thực hiện yêu cầu và đại diện báo cáo nếu được GV chỉ định.
 - GV đánh giá, nhận xét bài làm của HS
2.4. Sự đồng biến, nghịch biến của hàm số
 a) Mục tiêu: Thấy được mối quan hệ giữa hoành độ và tung độ của hàm số để 
 hình thành được khái niệm đồng biến, nghịch biến của hàm số.
 b) Tổ chức thực hiện: 
 Nội dung 1:Tìm hiểu tính đồng biến ,nghịch biến của hàm số.
 -GV chia lớp thành 2 nhóm
 -HS hoạt động nhóm, mỗi nhóm thực hiện một yêu cầu trong các hoạt động.
 - GV gọi các nhóm trình bày câu trả lời của mình ( GV quan sát và nên gọi 
 nhóm có câu trả lời sai (nếu có) để các nhóm có câu trả lời đúng phản biện 
 lại).
 -GV yêu cầu HS (cá nhân) đọc và giải quyết VD5 -SGK Tr 8
- Các học sinh khác nhận xét, bổ sung để hoàn thiện câu trả lời. - GV đánh giá thái độ làm việc, phương án trả lời của học sinh, ghi nhận và tổng 
hợp kết quả.
- GV chốt kiến thức đưa ra khái niệm sự đồng biến, nghịch biến hàm số cho HS.
- Hàm số y f x được gọi là đồng biến (tăng) trên khoảng a;b nếu
 x a;b , x1 x2 f x1 f x2 .
- Hàm số y f x được gọi là nghịch biến (giảm) trên khoảng a;b nếu
 x a;b , x1 x2 f x1 f x2 .
Nội dung 2:Luyện tập ,củng cố.
-HS hoàn thành phiếu học tập số 3.
-HS suy nghĩ trả lời, làm việc theo nhóm
Gv nhận xét câu trả lời của HS
 - GV chốt lại cho HS:
 + Đồ thị của một hàm số đồng biến trên khoảng a;b là đường “đi lên” 
 từ trái sang phải;
 + Đồ thị của một hàm số nghịch biến trên khoảng a;b là đường “đi 
 xuống” từ trái sang phải;
3. HOẠT ĐỘNG 3: Củng Cố
-Hoàn thành các bài tập 1,2,3,4,5-SGK Tr9
-Hoàn thành các câu trắc nghiệm sau
 2x 1
Câu 1: Tìm tập xác định D của hàm số y .
 2x 1 x 3 
 1  1 
 A. D 3; . B. D ¡ \ ;3. C. D ; D. D ¡ .
 2  2 
 x2 1
Câu 2: Tìm tập xác định D của hàm số y .
 x2 3x 4
 A. D 1; 4. B. D ¡ \ 1; 4. C. D ¡ \ 1;4. D. D ¡ . 2x 1
Câu 3: Tìm tập xác định D của hàm số y .
 x3 3x 2
 A. D ¡ \ 1;2. B. D ¡ \ 2;1. C. D ¡ \ 2. D. D ¡ .
Câu 4: Tìm tập xác định D của hàm số y x 2 x 3.
 A. D  3; . B. D  2; . C. D ¡ . D. D 2; .
 3x 2 6x
Câu 5: Tìm tập xác định D của hàm số y .
 4 3x
 2 4 3 4 2 3 4 
 A. D ; . B. D ; . C. D ; . D. D ; .
 3 3 2 3 3 4 3 
 1
Câu 6: Điểm nào sau đây thuộc đồ thị hàm số y .
 x 1
 A. M1 2;1 . B. M2 1;1 . C. M3 2;0 . D. M4 0; 2 .
 x2 4x 4
Câu 7: Điểm nào sau đây không thuộc đồ thị hàm số y .
 x
 1 
 A. A 2;0 . B. B 3; . C. C 1; 1 . D. D 1; 3 .
 3 
Câu 8: Cho hàm số y f x 5x . Khẳng định nào sau đây là sai?
 1 
 A. f 1 5. B. f 2 10. C. f 2 10. D. f 1.
 5 
Câu 9: Cho hàm số y f x có tập xác định là  3;3 và đồ thị của nó được biểu 
 diễn bởi hình bên. 
 y
 4
 1
 -3 x
 -1 O 3
 -1
Khẳng định nào sau đây là đúng? A. Hàm số đồng biến trên khoảng 3; 1 và 1;3 .
 B. Hàm số đồng biến trên khoảng 3; 1 và 1;4 .
 C. Hàm số đồng biến trên khoảng 3;3 .
 D. Hàm số nghịch biến trên khoảng 1;0 .
Câu 10: Cho đồ thị hàm số y x3 như hình bên.
 y
 O x
 Khẳng định nào sau đây sai?
 A. Hàm số đồng biến trên khoảng ;0 .
 B. Hàm số đồng biến trên khoảng 0; .
 C. Hàm số đồng biến trên khoảng ; .
 D. Hàm số đồng biến tại gốc tọa độ O .
 PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1
Họ và tên các thành viên: .
 ...... Bài 1.a Cho hàm số y 2x2 .Tính f (1), f (2) và tìm tập xác định và tìm tập giá 
 trị của hàm số.
 b.Tìm tập xác định các hàm số 
 b1) y x 5 5 2x 
 2x 4
 b2) y 2x 3
 x2 9
 Bài làm
 PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2
Họ và tên các thành viên: .
 ......
 Bài 1. 
1.1 )Dựa vào đồ thị hàm số y f (x) 2x 1( có hình vẽ minh họa) 
 a) Tính f ( 2), f (0), f (5), f (10) .
 b) Tìm x sao cho f (x) 3 (bằng hình vẽ và bằng phép tính).
 1.2) Dựa vào đồ thị hàm số y f (x) x2 ( có hình vẽ minh họa) 
 a) Tính f ( 2), f (0), f (5), f (10) .
 b) Tìm x sao cho f (x) 4 (bằng hình vẽ và bằng phép tính). 
Bài làm
 PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3
Họ và tên các thành viên: . ......
 Bài 1.Vẽ đồ thị của hàm số y 3x 1 và y 2x2 . Hãy cho biết:
 a) Hàm số y 3x 1 đồng biến hay nghịch biến trên ¡ .
 b) Dựa vào đồ thị hàm số y 2x2 đồng biến hay nghịch biến trên mỗi 
 khoảng: ;0 và 0; .
 Bài làm