Bài giảng môn Ngữ văn Lớp 9 - Tuần 22, Tiết 107+108: Mùa xuân nho nhỏ - Nguyễn Thị Mỹ Loan

Nước non ngàn dặm tình Nhịp phách tiền đất Huế... 
2. Tác phẩm 
Hoàn cảnh ra đời: Viết tháng 11/1980, khi nhà thơ đang nằm trên giường bệnh - không bao lâu trước khi ông qua đời 
Thể thơ : 5 chữ G ần gũi với dân ca 
Mạch cảm xúc , bố cục 
Hình ảnh 
xuyên suốt 
bài thơ: 
 Mùa xuân 
Mùa xuân của 
thiên nhiên 
Mùa xuân của 
đất nước 
Mùa xuân của 
lòng người 
Mùa xuân trong 
khúc hát ngợi ca 
quê hương 
Khổ 1 
Khổ 2, 3 
Khổ 4, 5 
Khổ 6 
Cấu trúc: 
4 phần 
II. 
Đọc hiểu văn bản 
1.Bức tranh mùa xuân của thiên nhiên. 
“Mọc giữa dòng sông xanh Một bông hoa tím biếc  Ơi con chim chiền chiện Hót chi mà vang trời Từng giọt long lanh rơi Tôi đưa tay tôi hứng.  ”  
“ Mọc giữa dòng sông xanh Một bông hoa tím biếc Ơi con chim chiền chiện Hót chi mà vang trời ”  
-Hình ảnh 
dòng sông 
bông hoa 
con chim chiền chiện  
“ Mọc giữa dòng sông xanh Một bông hoa tím biếc  ”  
-Hình ảnh 
dòng sông 
bông hoa 
con chim chiền chiện  
-Màu sắc 
Xanh 
Tím biếc 
-Biện pháp đảo ngữ, động từ “mọc”, số từ “một” 
-Bút pháp chấm phá cổ điển. 
-Không gian ba chiều rộng lớn, khoáng đạt. 
	“ Ơi con chim chiền chiện  	 Hót chi mà vang trời ”  
Âm thanh 
Tiếng chim chiền chiện. 
Âm thanh tươi vui, rộn rã. 
“ơi, chi” âm sắc ngọt ngào xứ Huế 
Bức tranh xuân được tạo nên bằng ngôn từ thơ ca, không tĩnh tại mà vận động sinh sôi. 
“ Từng giọt long lanh rơi Tôi đưa tay tôi hứng. ”  
“ Từng giọt long lanh rơi Tôi đưa tay tôi hứng. ”  
-Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác “giọt” âm thanh . 
- “hứng” -> Say sưa, ngây ngất ,  trân trọng, nâng niu mùa xuân. 
Cảm nhận cuộc sống bằng tất cả các giác quan: thị giác, thính giác, xúc giác. 
Bức tranh xuân tuyệt đẹp và tâm hồn nhạy cảm, tinh tế, yêu cuộc sống, yêu thiên nhiên của nhà thơ. 
“Đừng tưởng xuân tàn hoa rụng hếtĐêm qua sân trước một nhành mai” (Cáo tật thị chúng – Mãn Giác Thiền Sư.) 
“Tôi có chờ đâu, có đợi đâuMang chi xuân đến gợi thêm sầu”( Xuân – Chế Lan Viên) 
“Hỡi xuân hồng,...gười ra đồng 
Lộc 
giắt đầy 
trải dài 
Sức sống, sức xuân mạnh mẽ, căng tràn trên mọi miền đất nước. 
Từ láy 
Nghệ thuật 
Mùa xuân 
Lộc 
Tất cả như 
Hối hả 
Xôn xao 
Điệp 
 Nhấn mạnh sức sống, sức xuân mạnh mẽ và khí thế khẩn trương của quê hương đất nước 
 Tạo âm hưởng vui tươi, rộn ràng 
Đất nước bốn ngàn năm 
Vất vả và gian lao 
Đất nước như vì sao 
Cứ đi lên phía trước. 
 Lẽ sống thủy chung tình nghĩa, uống nước nhớ nguồn. 
 Thái độ của nhà thơ: Vừa trân trọng tự hào lại vừa trĩu nặng yêu thương bởi những thăng trầm gian khổ mà dân tộc ta đã phải trải qua. 
- Bề dày lịch sử dựng nước và giữ nước với biết bao gian khổ thăng trầm 
THẢO LUẬN NHÓM BÀN 
Phát hiện nghệ thuật tu từ nổi bật trong hai câu thơ sau và chỉ ra tác dụng biểu cảm của nó. 
“ Đất nước như vì sao 
 Cứ đi lên phía trước.” 
THỜI GIAN 
1 : 00 
0 : 59 
0 : 58 
0 : 57 
0 : 56 
0 : 55 
0 : 54 
0 : 53 
0 : 52 
0 : 51 
0 : 50 
0 : 49 
0 : 48 
0 : 47 
0 : 46 
0 : 45 
0 : 44 
0 : 43 
0 : 42 
0 : 41 
0 : 40 
0 : 39 
0 : 38 
0 : 37 
0 : 36 
0 : 35 
0 : 34 
0 : 43 
0 : 32 
0 : 31 
0 : 30 
0 : 29 
0 : 28 
0 : 27 
0 : 26 
0 : 25 
0 : 24 
0 : 23 
0 : 22 
0 : 21 
0 : 20 
0 : 19 
0 : 18 
0 : 17 
0 : 16 
0 : 15 
0 : 14 
0 : 13 
0 : 12 
0 : 11 
0 : 10 
0 : 09 
0 : 08 
0 : 07 
0 : 06 
0 : 05 
0 : 04 
0 : 03 
0 : 02 
0 : 01 
0 : 00 
HẾT GIỜ 
“ Đất nước như vì sao 
 Cứ đi lên phía trước.” 
NTTT So sánh 
 Khẳng định sự trường tồn, phát triển bền vững và tương lai tươi sáng của đất nước. 
 Thể hiện tình yêu, niềm tự hào và tin tưởng của nhà thơ dành cho đất nươc. 
 + Đất nước ta vừa ra khỏi 2 cuộc chiến tranh biên giới. 
+ Nền kinh tế bao cấp còn bộc lộ nhiều hạn chế, yếu kém. 
Năm 1980 
+ Chiến tranh khiến cho cơ sở vật chất bị phá hủy, nền kinh tế kiệt quệ, đời sống nhân dân vô cùng đói khổ. 
3. Khổ 4+5: Tâm nguyện của nhà thơ 
Thảo luận theo bàn, hoàn thiện phiếu bài tập số 3 
Ta làm con chim hót 
Ta làm một cành hoa 
...ược cống hiến cho đất nước, cho cuộc đời của nhà thơ. 
4. Khổ 6: Lời ngợi ca quê hương, đất nước 
1. Tình cảm của nhà thơ và hình ảnh quê hương xứ Huế được thể hiện qua các chi tiết nào? 
Mùa xuân ta xin hát  
Câu Nam ai, Nam bình  
Nước non ngàn dặm mình  
Nước non ngàn dặm tình  
Nhịp phách tiền đất Huế... 
2. Nêu các BPNT được dùng trong khổ thơ cuối và cho biết tác dụng 
- Ta xin hát 
Nam ai 
Nam bình 
- Nghệ thuật: Lặp cấu trúc, vần bằng (bình, mình, tình) 
 Tình cảm thiết tha, trìu mến 
1. T¸c gi¶ 
(1930 -1980) 
Xứ Huế là 1 dải đất miền Trung không chỉ nổi tiếng là nơi tập trung nhiều đền đài lăng tẩm của các vua triều Nguyễn mà còn là vùng đất có thiên nhiên tươi đẹp thơ mộng; con người Huế hiền hòa, tâm hồn mộc mạc và rất đằm thắm. 
III. 
Tổng kết 
Nghệ thuật 
Hình ảnh, ngôn ngữ giản dị, trong sáng, giàu giá trị biểu cảm 
01 
02 
03 
Giọng thơ ngọt ngào, tha thiết, vui tươi 
Nghệ thuật tu từ ẩn dụ, điệp ngữ, đảo ngữ được sử dụng hiệu quả 
Nội dung 
- Bức tranh mùa xuân của thiên nhiên, mùa xuân đất nước vô cùng tươi đẹp, tràn đầy sức sống. . 
01 
02 
Tâm hồn nhạy cảm, tình yêu thiên nhiên, đất nước, yêu cuộc sống thiết tha và niềm tự hào, tin tưởng của nhà thơ dành cho quê hương đất nước 
Ý nghĩa 
Bài thơ thể hiện những rung cảm tinh tế của nhà thơ trước vẻ đẹp của mùa xuân thiên thiên, đất nước và khát vọng được cống hiến cho đất nước, cho cuộc đời. 
Tình huống: Bài thơ có nhan đề là “Mùa xuân nho nhỏ” nhưng Lan cho rằng có thể đổi tên bài thành: Mùa xuân/ Mùa xuân xứ Huế/ Mùa xuân xanh/ Khúc ca xuân. Theo em, Lan đổi như vậy có được không? Vì sao? 
Ý kiến 1 
Ý kiến 2 
Ý kiến 3 
Ý kiến 4 
Tranh luận 
 Vì sao mỗi người cần có trách nhiệm đóng góp và tinh thần dâng hiến cho cuộc đời. 
 Nhập vào bản “hòa ca” chung của cộng đồng, phải chăng ta sẽ mất cái cá tính, không còn được là chính mình? 
THANK YOU