Kế hoạch bài dạy Giáo dục công dân Lớp 10 - Bài 11: Một số phạm trù cơ bản của đạo đức học

 Bài 11: MỘT SỐ PHẠM TRÙ CƠ BẢN CỦA ĐẠO ĐỨC HỌC (2 Tiết )
 TIẾT 20
I. Mục tiêu bài học.
 Học xong tiết 1 bài 11 học sinh cần nắm được
 1. Về kiến thức.
 - Học sinh nắm được thế nào là nghĩa vụ và lương tâm
 - Học sinh hiểu được nguyên nhân và tác hại của tham nhũng đối với 
nhà nước và xã hội.
 2. Về kĩ năng
 - Biết thực hiện các nghĩa vụ có liên quan đến bản thân
 - Biết giữ gìn lương tâm của mình, biết phấn đấu cho hạnh của bản thân 
và xã hội.
 3. Về thái độ.
 - Coi trọng và giữ gìn lương tâm.
 - Tôn trọng nhân phẩm của người khác.
 - Đấu tranh với những hành vi tham nhũng. 
II. CÁC NĂNG LỰC HƯỚNG TỚI PHÁT TRIỂN Ở HS
 Năng lực tự học, năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề 
và sáng tạo, năng lực làm việc nhóm, năng lực phê phán, đánh giá, năng lực 
quan sát, năng lực biết chấp nhận người khác.
III. Tài liệu và phương tiện dạy học.
 - SGK, SGV GDCD lớp 10. 
 - Tình huống GDCD 10, Thực hành GDCD 10
IV. Hoạt động dạy và học.
 1.Khởi động (5 phút)
 - GV cho HS xem video và nghe bài hát “Một đời người, một rừng cây”.
- Em hãy cho biết ý nghĩa của bài hát trên?
- HS trả lời (gọi 1-2 HS).
- GV dẫn dắt vào bài: Bài hát ca ngợi nhân cách sống của con người. Mỗi con 
người ai cũng có 1 cuộc đời, 1 thời tuổi trẻ. Vì vậy, chúng ta không chỉ sống 
cho bản thân mình mà còn cho cả mọi người, cho cộng đồng , và cho xh. Khi 
một cá nhân biết tự giác điều chỉnh hành vi của mình cho phù hợp với quy tắc 
chuẩn mực xã hội thì được coi là người có đạo đức. Vậy đạo đức có những 
phạm trù cơ bản nào? Chúng ta sẽ tìm hiểu bài học hôm nay.
2.Hoạt động hình thành kiến thức. 
 Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung kiến thức cần đạt Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung kiến thức cần đạt
HOẠT ĐỘNG 1:Tìm hiểu mục 1 (13 phút) 1. Nghĩa vụ
 Giáo viên sử dụng phương pháp vấn đáp, giải a. Nghĩa vụ là gì ?
quyết vấn đề. Giáo viên sử ví dụ trong sách giáo -
khoa để giải quyết vấn đề.
 Cho học đọc và trao đổi hai ví dụ trong sách 
giáo khoa trang 68.
Sói mẹ nuôi con nhận xét hoạt động nuôi 
Cha mẹ nuôi con của sói và của con người.
? Em hãy cho biết sự khác nhau giữa hành động 
nuôi con của sói mẹ và hành động nuôi con của 
cha mẹ?
 - HS trả lời
? Tại sao lại có sự khác nhau?
 - HS trả lời
-gv dẫn dắt: Khi con người tham gia bất cứ hoạt 
động gì đều có mục đích và ý thức, đó là đặc trưng 
riêng chỉ có ở con người. 
 Trong cs, mỗi cá nhân luôn có những nhu cầu và 
lợi ích nhất định cần được thỏa mãn. Tuy nhiên dù 
cố gắng đến đâu cá nhân cũng không thể tự mình 
thỏa mãn những nhu cầu và lợi ích đó mà phải kết 
hợp với người khác và xh. Để bảo đảm hài hòa 
những nhu cầu và lợi ích cuả các thành viên, xã 
hội đặt ra các yêu cùng chung cho tất cả mọi 
ngượi. Khi cá nhân ý thức được và biến những yêu 
cầu đó thành trách nhiệm của mình thì trách nhiệm 
này đc gọi là đạo dức.
? Nghĩa vụ là gì?
 - HS trả lời, ghi vào vở
 -Khái niệm nghĩa vụ : Là 
? Có phải lúc nào nhu cầu và lợi ích của cá nhân trách nhiệm của cá nhân đối 
cũng phù hợp với nhu cầu và lợi ích của XH với yêu cầu, lợi ích chung của 
không? Lấy ví dụ. cộng đồng, của xã hội.
 - HS trả lời
 - Chú ý:+ Cá nhân phải biết 
 ? Khi lợi ích cá nhân và lợi ích của tập thể mâu đặt nhu cầu lợi ích của xã hội 
thuẫn chúng ta cần phải làm gì ? lên trên. Không những thếcòn 
 - GV chốt phần chú ý phải biết hi sinh lợi ích cá nhân 
 vì lợi ích chung.
? Em hãy nêu một số nghĩa vụ mà em đã làm trong 
 + Xã hội phải có trách nhiệm 
cuộc sống ?
 đảm bảo nhu cầu lợi ích chính 
 - 2-3 HS trả lời
 đáng đối với cá nhân. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung kiến thức cần đạt
 GV đưa một số hình ảnh về nghĩa vụ lên máy 
chiếu: Nghĩa vụ QS, nghĩa vụ đóng thuế, nghĩa vụ 
chăm sóc cha mẹ khi già, nghĩa vụ học tập.
-GV đưa 2 hình ảnh về hành động của CSGT giúp 
đỡ người trên đường và làm nhiệm vụ giữ trật tự 
ATGT.
? Em có nhận xét gì về 2 hành động của CSGT ở 
trên?
-HS trả lời (1-2 hs).
 -GV chốt: Có 2 lọa nghĩa vụ: Nghĩa vụ đạo đức và 
nghĩa vụ pháp lí.
? Nghĩa vụ của HS THPT hiện nay cần làm gì? b. Nghĩa vụ của học sinh 
 -HS trả lời ,sau đó ghi vào vở. THPT hiện nay. 
 + Rèn luyện đạo đức
 + Học tập
 + Giúp đỡ bố mẹ.
 + Sẵn sàng tham gia bảo vệ Tổ 
 quốc
 2. Lương tâm.
HOẠT ĐỘNG 2: Tìm hiểu mục 2 kết hợp lồng 
ghép tham nhũng ( 22 phút) . a. Lương tâm là gì ?
 - Phương pháp thảo luận nhóm kết hợp nêu - Lương tâm là năng lực tự 
 và giải quyết vấn đề đánh giá và điều chỉnh hành vi 
 - GV chia lớp làm 3 nhóm, giao nhiệm vụ đạo đức của bản thân trong mối 
 cho các nhóm làm việc 4 phút, sau đấy cử quan hệ với người khác và xã 
 đại diện các nhóm lên trình bày. hội.
 - Lương tâm tồn tại ở hai trạng 
 thái.
NHÓM 1: Nghiên cứu tình huống trong Sgk/tr.69 . + Lương tâm thanh thản
 Cảm giác hối hận của bà A còn được gọi là gì? + Lương tâm cắn rứt.
Nó có tác động thế nào đến bà A? Lương tâm là 
gì?
NHÓM 2: Lương tâm tồn tại ở những trạng thái 
nào? Những trạng thái đó ý nghĩa như thế nào đối 
cuộc sống của con người? Lấy ví dụ.
NHÓM 3: Nêu những ví dụ về hành vi của người 
có lương tâm, người vô lương tâm và người đánh 
mất lương tâm.
 - Đại diện các nhóm lên trình bày,các nhóm 
 khác nhận xét và bổ sung.
 -GV đặt thêm câu hỏi cho các nhóm Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung kiến thức cần đạt
 ?Ai đánh giá lương tâm của con người?
 ? Trạng thái nào của lương tâm cần được phát 
 huy và trạng thái nào cần hạn chế?Tại sao?
 - GV chiếu 1 số hình ảnh người có lương 
 tâm, người vô lương tâm và người đánh 
 mất lương tâm.
 - GV chốt và dẫn dắt, trong xã hội hiện nay 
 có 1 số kẻ đã có những hành vi, cách ứng 
 xử vô lương tâm, thậm chí đánh mất lương 
 tâm của mình,trong số đó có hành vi tham 
 nhũng *Khái niệm: Tham nhũng là 
 - Gv phát tài liệu cho HS . hành vi của người có chức vụ, 
 - HS làm việc theo cặp trong 3 phut. quyền hạn đã lợi dụng chức vụ 
 và quyền hạn đó vì vụ lợi.
 ?Em hiểu thế nào là tham nhũng?
 ? Đối tượng nào có khả năng tham nhũng?
 ?Nguyên nhân của tham nhũng? *Nguyên nhân :+ Do khách 
 ?Tác hại của tham nhũng? quan như ảnh hưởng của cơ 
 ?Biểu hiện của tham nhũng? chế thị trường,tập quán văn hoá 
 “miếng trầu là đầu câu 
 ? Biện pháp để phòng chống tham nhũng chuyện”, “ăn quả nhớ kẻ trồng 
 cây”
 - GV chốt từng nd sau đó dẫn dắt. Lấy vd + Do chủ quan tham lam 
 , tư lợi của người công 
 +Ví dụ vụ án : ở tập đoàn dầu khí Việt Nam 
làm thất thoát của nhà nước 3300 tỉ đồng. chức, viên chức giữ chức 
+Vụ tham nhũng đất công ở Đồ Sơn Hải Phòng, ở vụ quyền hạn.
Đà Nẵng. * Biểu hiện: (12 biểu hiện)
+ Vụ án EPCO – Tăng Minh Phụng. + Tham ô
 - Trình chiếu những hình ảnh về các biện + Nhận hối lộ.
 pháp phòng chống tham nhũng +Lợi dụng chức vụ, quyền 
 hạn chiếm đoạt ts.
 +Lợi dụng chức vụ, quyền 
? Em đã và cần phải làm gì để tham gia phòng hạn sử dụng trái phép ts 
chống tham nhũng? của nhà nước vì vụ lợi....
- HS trả lời
- GV lấy thêm vd: tham gia các cuộc thi về phòng *Tác hại:- Về chính trị : Là 
chống tham nhũng, phát hiện và tố giác khi phát trở lực đối với quá trình đổi 
hiện những hành vi tham nhũng. mới của đất nước, làm xói mòn 
 lòng tin của nhân dân đối với 
 Đảng , nhà nước , với sự 
 nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ 
 quốc.
 Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung kiến thức cần đạt
 -Về kinh tế :gây thiệt hại 
 ? Để trở thành người có lương tâm, chúng ta cần lớn về tài sản của nhà nước , 
 làm gì? của tập thể, của công dân.
 - HS trả lời. -Về xã hội: xâm phạm 
 GV kết luận để hs ghi vào vở. thậm chí thay đổi đảo lộn 
 những chuẩn mực đạo đức xã 
 hội, tha hoá đội ngũ cán bộ 
 công chứ nhà nước.
 * Biện pháp:+Xây dựng, sửa 
 đổi, bổ sung hệ thống pháp luật 
 về phòng chống tham nhũng. 
 +Tuyên truyền, giáo dục, nâng 
 ý thức trách nhiệm của mọi 
 người về tham nhũng.
 + Đấu tranh trước những tệ 
 nạn tham nhũng.
 + Xử lí nghiêm minh những 
 hành vi tham nhũng. 
 b. Làm thế nào để trở thành 
 người có lương tâm.
 - Thường xuyên rèn luyện đạo 
 đức theo quan điểm tiến bộ.
 - Thực hiện đầy đủ nghĩa vụ 
 của bản thân một cách tự giác
 - Bồi dưỡng tình cảm trong 
 sáng trong quan hệ giữa người 
 với người.
3 Hoạt động củng cố, luyện tập (5p)
- GV tổ chức trò chơi lật mở ô chữ với 4 mảnh ghép ( 4 câu hỏi kèm) trên slide.
- GV phổ biến luật chơi: HS có thể chọn bất kì 1 mảnh ghép nào .Sau mỗi câu 
trả lời đúng thì 1 mảnh ghép đc lật mở. HS có thể trả lời ô chữ bí mật bất cứ lúc 
nào.
- HS lật mở từng mảnh ghép và tìm ra ô chữ bí mật
 Ô chữ cần tìm là chữ “TÂM”
 - Sau đó gv chốt lại bài học bằng 2 câu cuối trong Truyện Kiều
“Thiện căn ở tại lòng ta; Chữ tâm kia mới bằng 3 chữ tài”. Trong cuộc sông 
của con người, chúng ta có thể để mất đi một điều gì đó, nhưng nhất thiết không đc để mất lương tâm. Lương tâm là vô giá, hãy luôn giữ cho cái tâm của mình 
luôn được sáng.
5. Dặn dò nhắc nhở.
 Về nhà học bài cũ, trả lời các câu hỏi cuối sách giáo khoa và chuẩn bị tiết 
2 bài 11