Kế hoạch bài dạy Vật lí Lớp 12 - Chương 3 - Chủ đề 1: Đại cương về dòng điện xoay chiều - Lưu Thị Phương

 Ngày soạn:
Ngày dạy:
Tiết: 20
 ĐẠI CƯƠNG VỀ DÒNG ĐIỆN XOAY CHIỀU
I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức.
- Phát biểu được định nghĩa về dòng điện xoay chiều, viết được biểu thức cường độ tức thời của dòng điện 
xoay chiều.
- Phát biểu được định nghĩa và viết được biểu thức cường độ hiệu dụng, điện áp hiệu dụng .
- Viết được biểu thức của công suất tức thời của dòng điện xoay chiều chạy qua một điện trở. 
2. Kĩ năng.
- Giải thích tóm tắt nguyên tắc tạo ra dòng điện xoay chiều .
- Nêu được thí dụ về đồ thị của cường độ dòng điện tức thời, chỉ ra các đại lượng cường độ dòng điện cực 
đại.
3. Thái độ.
- Tự tin đưa ra các ý kiến cá nhân khi thực hiện các nhiệm vụ ở lớp, ở nhà.
- Chủ động trao đổi, thảo luận với các HS khác và với GV.
- Hợp tác chặt chẽ với các bạn khi thực hiện các nhiệm vụ nghiên cứu, thí nghiệm ở nhà.
4. Năng lực định hướng hình thành và phát triển cho học sinh.
- Năng lực giải quyết vấn đề,tóm tắt những thông tin liên quan từ nhiều nguồn khác nhau (từ các thí nghiệm 
khác nhau); xác định và làm rõ thông tin, ý tưởng mới 
- Năng lực tự học, đọc hiểu và giải quyết vấn đề
- Năng lực hợp tác nhóm: trao đổi thảo luận, trình bày kết quả thảo luận. 
- Năng lực tính toán, trình bày và trao đổi thông tin.
II. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC.
1. Chuẩn bị của học sinh.
a. Chuẩn bị kiến thức.
- Ôn lại các khái niệm về dòng điện không đổi, dòng điện biến thiên, định luật Jun-lenxơ.
- Ôn lại các tính chất của hàm điều hòa.
b. Chuẩn bị tài liệu học tập.
- Thí nghiệm, thực hành, dụng cụ học tập, SGK, SBT.
2. Chuẩn bị của giáo viên.
a. Chương trình giảng dạy: Cơ bản.
b. Chuẩn bị thiết bị, đồ dùng dạy học: Mô hình máy phát điện.
III. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC.
 Hoạt động của GV và HS Nội dung, yêu cầu cần đạt
 Hoạt động 1: Khởi động (10phút).
 Làm nảy sinh và phát biểu vấn đề tìm hiểu dòng 
 điện xoay chiều và cách tạo ra dòng điện xoay chiều B1: Chuyển giao nhiệm vụ.
 Cho học sinh quan sát 1 số các dụng cụ tiêu thụ 
 điện : Đèn pin, bàn là, bếp điện, máy bơm nước 
 ...và yêu cầu chỉ ra các dụng cụ dùng dòng điện 1 I. Khái niệm về dòng điện xoay chiều.
 chiều và các dụng cụ dùng dòng điện xoay chiều và - Dòng điện xoay chiều là dòng điện có cường độ 
 nhận xét xem trong thực tế chúng ta hay sử dụng biến thiên tuần hoàn với thời gian theo quy luật của 
 dòng 1 chiều hay xoay chiều. Từ đó TL hàm số sin hay côsin, với dạng tổng quát: 
 + Khái niệm về dòng điện xoay chiều?
 - i I cos t .
 + Cách tạo ra dòng điện xoay chiều? 0 
 + Các giá trị thường được sử dụng để tính Trong đó: 
 toán các mạch điện xoay chiều ( Giá trị hiệu dụng)?
 + Dòng điện xoay chiều được ứng dụng như thế nào i là cường độ dòng điện tức thời tại thời điểm t. 
 trong các lĩnh vực của đời sống, kĩ thuật? I0 0 là cường độ dòng điện cực đại.
 B2: Tiếp nhận và giải quyết nhiệm vụ.
 Học sinh trao đổi nhóm chỉ ra các dụng cụ dùng  0 là tần số góc của dòng điện.
 dòng xoay chiều và dòng 1 chiều và rút ra nhận xét
 2π
 B3: Báo cáo kết quả. T = là chu kỳ của dòng điện.
 ω
 HS: Thảo luận về dòng điện xoay chiều và đặt ra 
 ω
 các câu hỏi nghiên cứu f = là tần số của dòng điện.
 -Thảo luận trước lớp để xác định vấn đề nghiên cứu 2π
 thông qua việc trao đổi các câu hỏi cần nghiên cứu t là pha của dòng điện.
 - Thống nhất vấn đề nghiên cứu. 
 B4: Đánh giá, nhận xét. là pha ban đầu của dòng điện.
 GV đánh giá, nhận xét câu trả lời của học sinh và 
 chốt kiến thức.
Hoạt động 2: Hình thành kiến thức
 Hoạt động của GV và HS Nội dung, yêu cầu cần đạt
 B1: Chuyển giao nhiệm vụ. II. Nguyên tắc tạo ra dòng điện xoay chiều
 Yêu cầu học sinh về nhà đọc mục II.
 B2: Tiếp nhận và giải quyết nhiệm vụ. 1. Cách tạo dòng điện xoay chiều
 Học sinh thực hiện nhiệm vụ để biết được cách tạo Xét khung dây phẳng, kín gồm N vòng, mỗi vòng 
 ra dòng điện xoay chiều. có diện tích S, quay đều với tốc độ góc  xung 
 B3: Báo cáo kết quả. quanh một trục cố định đồng phẵng với cuộn dây 
  
 Cách tạo ra dòng điện xoay chiều bằng máy phát đặt trong một từ trường đều B có phương vuông 
 điện xoay chiều dựa trên hiện tượng cảm ứng điện góc với trục quay.
 từ. Từ thông qua khung dây
 B4: Đánh giá, nhận xét.
 - GV đánh giá kết quả hoạt động HS  NBScos NBScost
 - GV tổng kết, chuẩn hóa KT về dòng điện XC Trong cuộn dây xuất hiện suất điện động cảm ứng: 
 e NBSsin t
 t
 thì cường độ dòng điện qua điện trở R cho bởi:
 NBS
 i sin t.
 R
 Đây là dòng điện xoay chiều với tần số góc  và 
 NBS
 cường độ cực đại: I .
 0 R
 Hoạt động của GV và HS Nội dung, yêu cầu cần đạt
 B1: Chuyển giao nhiệm vụ. III. Giá trị hiệu dụng
 - Học sinh làm việc nhóm và thực hiện nhiệm vụ 
 học tập để xây dựng công thức tính công suất tức 1. Cường độ dòng điện hiệu dụng.
 thời, công thức tính công suất trung bình và từ đó I
 Đại lượng I = 0 được gọi là giá trị hiệu dụng của 
 rút ra công thức tính giá trị hiệu dụng của dòng điện 2
 xoay chiều, các đại lượng hiệu dụng khác. cường độ dòng điện xoay chiều (cường độ hiệu 
 B2: Tiếp nhận và giải quyết nhiệm vụ. dụng).
 Học sinh thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu xây dựng 
 được công thức tính giá trị hiệu dụng của dòng điện 
 xoay chiều. 2. Giá trị hiệu dụng.
 B3: Báo cáo kết quả. Những đại lượng điện và từ biến thiên theo hàm sin 
 - Cường độ dòng điện hiệu dụng. hay côsin theo thời gian đều có giá trị hiệu dụng 
 I tính theo công thức:
 I 0 .
 2
 U
 giatricucdai Điện áp hiệu dụng: U = 0 .
 - Giá trị hiệu dụng = 2
 2
 E
 B4: Đánh giá, nhận xét. Suất điện động hiệu dụng: E = 0 .
 - GV đánh giá kết quả hoạt động HS 2
 - GV tổng kết, chốt lại kiến thức
Hoạt động 3: Luyện tập.
 Hoạt động của GV và HS Nội dung, yêu cầu cần đạt
 B1: Chuyển giao nhiệm vụ.
 Giáo viên yêu cầu làm việc nhóm, tóm tắt các kiến HS theo nhóm và hoạt động cá nhân để hoàn thành 
 thức về điện xoay chiều để trình bày. Gợi ý học yêu cầu GV đưa ra.
 sinh sử dụng bản đồ tư duy hoặc bảng phụ để trình 
 bày (không bắt buộc)
 B2: Tiếp nhận và giải quyết nhiệm vụ.
 Nhóm HS thực hiện nhiệm vụ tổng kết kiến thức.
 - Học sinh giới thiệu sản phẩm của nhóm trước lớp và thảo luận.
 B3: Báo cáo kết quả.
 HS trình bày sản phẩm của nhóm 
 B4: Đánh giá, nhận xét.
 GV đánh giá kết quả hoạt động của HS
 Giáo viên tổng kết, chuẩn hóa kiến thức 
Hoạt động 4: Vận dụng.
 Hoạt động của GV và HS Nội dung, yêu cầu cần đạt
 B1: Chuyển giao nhiệm vụ.
 Câu 1. (Nhận biết) Xác định giá trị cực đại, tần HS lên bảng trình bày các lời giảng
 số góc của dòng điện xoay chiều có cường độ 
 i 5cos 100 t A .
 4 
 Câu 2. (Thông hiểu). Tại sao phải quy định 
 thống nhất tần số của các dòng điện xoay chiều 
 tạo ra trong kỹ thuật?
 Câu 3. (Vận dụng) Trên 1 đèn có ghi 
 100 V 200 W. Mạch điện sử dụng có điện áp 
 hiệu dụng U 220 V. Để đèn sáng bình thường 
 phải mắc thêm vào mạch điện 1 điện trở bằng 
 bao nhiêu?
 Câu 4. (Vận dụng cao). Biểu thức điện áp hai 
 đầu một đoạn mạch u 200cos t V. Tại thời 
 điểm t, điện áp u 100 V và đang tăng. Hỏi 
 T
 vào thời điểm t’ t điện áp u có giá trị 
 4
 bằng bao nhiêu ?
 A. 100 V. B. 100 2 V. 
 C. 100 3 V. D. –100 V.
 B2: Tiếp nhận và giải quyết nhiệm vụ.
 HS làm nhanh các BT và lên bảng tình bày
 B3: Báo cáo kết quả.
 B4: Đánh giá, nhận xét.
 Hoạt động của GV và HS Nội dung, yêu cầu cần đạt
 Hoạt động 5: Tìm tòi mở rộng.
 B1: Chuyển giao nhiệm vụ. HS về nhà làm báo cáo để trình bày vào buổi sau
 Hướng dẫn về nhà
 a. Mục tiêu hoạt động: Giúp học sinh tự vận 
 dụng, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài 
 học và tương tác với cộng đồng. 
 - Học sinh tìm hiểu được vai trò của điện xoay đối với từng lĩnh vực đời sống; 
 b. Gợi ý tổ chức hoạt động: 
 HS: Tìm hiểu vai trò của điện xoay chiều trong 
 đời sống.
 B2: Tiếp nhận và giải quyết nhiệm vụ.
 Làm việc ở nhà, nộp báo cáo kết quả.
 B3: Báo cáo kế quả.
 B4: Đánh giá, nhận xét.
IV. RÚT KINH NGHIỆM TIẾT DẠY: .............................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
 Trực Ninh, ngày tháng năm 
 BGH KÍ DUYỆT GV SOẠN
 (Ký, ghi rõ họ tên) (Ký, ghi rõ họ tên)
 VŨ THẾ HÙNG LƯU THỊ PHƯƠNG