Bài giảng Ngữ văn 8 - Tiết 40: Nói giảm nói tránh

nh trời .	 ( Tố Hữu , Bỏc ơi ) 
c. Lượng con ụng Độ đõy mà .... Rừ tội nghiệp , về đến nhà thỡ bố mẹ chẳng cũn . 	 ( Hồ Phương , Thư nhà )   
=> Các từ , cụm từ trên đ ều chỉ cái chết nhưng tác gi ả dùng các cách diễn đạt đó để giảm nhẹ mức độ, tránh cảm giác qu á đau buồn cho người tiếp nhận . 
Tiết 40: Nói giảm nói tránh 
I- B ài học 
* Nói giảm nói tránh 
và tác dụng của nói 
giảm nói tránh 
 2/ Phải bộ lại v à lăn vào lũng một người mẹ , ỏp mặt vào bầu sữa núng của người mẹ , để bàn tay người mẹ vuốt ve từ trỏn xuống cằm , và gói rụm ở sống lưng cho , mới thấy người mẹ cú một ờm dịu vụ cựng . 
 ( Nguyờn Hồng , Những ngày thơ ấu )  
 Dùng từ “ bầu sữa ” để thể hiện 
sự tế nhị tránh th ô tục . 
Tiết 40: Nói giảm nói tránh 
I- B ài học 
* Nói giảm nói tránh 
và tác dụng của nói 
giảm nói tránh 
3/a. Con dạo này lười lắm . 
 b .Con dạo này khụng được chăm chỉ cho lắm . 
* Giống : Hai câu đ ều nói về ý thức học tập , lao đ ộng của người con. 
* Khác : 
- Câu a. Là câu khẳng đ ịnh mang tính chất phê phán nặng nề 
- Câu b. Là câu phủ đ ịnh , mức độ phê bình nhẹ nhàng hơn 
Tiết 40: Nói giảm nói tránh 
I- Bài học 
* Nói giảm nói tránh 
và tác dụng của nói 
giảm nói tránh 
 Núi giảm núi trỏnh ( nhó ngữ , uyển ngữ ) là một biện phỏp tu từ dựng cỏch diễn đạt tế nhị , uyển chuyển . 
 trỏnh gõy cảm giỏc quỏ đau buồn , ghờ sợ , nặng nề . 
 trỏnh thụ tục , thiếu lịch sự . 
4/ Bác sĩ pháp y đ ang khám nghiệm tử thi . 
 Từ thuần Việt nào đ ồng nghĩa với tử thi ? 
 Tại sao tác gi ả không dùng từ xác chết ? 
* Không dùng từ “ xác chết ” để tránh cảm giác nặng nề , gh ê sợ cho người đ ọc , người nghe 
* Ghi nhớ : Sgk/108 
Em cho biết núi giảm núi trỏnh là biện phỏp tu từ như thế nào ? Tỏc dụng của cỏch núi này ? 
Tiết 40: Nói giảm nói tránh 
I- Bài học 
* Nói giảm nói tránh 
và tác dụng của nói 
giảm nói tránh 
1/a. Vỡ vậy , tụi để sẵn mấy lời này , phũng khi tụi sẽ đi gặp cụ Cỏc Mỏc , cụ Lờ-nin và cỏc vị cỏch mạng đàn anh khỏc ...... ở mỗi tỡnh huống đú , em đó sử dụng cỏch núi giảm núi trỏnh nào ? 
Tình huống 1 
Anh cỳt ra khỏi nhà tụi ngay ! 
Anh khụng nờn ở đõy nữa ! 
Nói giảm nói tránh bằng cách phủ đ ịnh từ ng ữ trái nghĩa 
Bệnh tỡnh con ụng nặng lắm chắc sắp chết rồi ! 
Bệnh tỡnh con ụng chắc chẳng cũn được bao lõu nữa ! 
TèNH HUỐNG 2 
Núi giảm núi trỏnh bằng cỏch núi trống . 
TèNH HUỐNG 3 
Những đ ứa trẻ này bố mẹ chết hết rồi , thật đá ng thương . 
Những đ ứa trẻ mồ côi này thật đá ng thương ! 
Nói giảm nói tránh bằng cách dùng từ Hán Việt đ ồng nghĩa 
Bài văn này bạn Lan làm quỏ dở ! 
Bài văn này bạn Lan làm chưa hay lắm ! 
Núi giảm núi trỏnh bằng cỏch phủ định . 
TèNH HUỐNG 4 
 Vậy theo em phải sử dụng biệp pháp nói giảm nói tránh nh ư thế nào ? 
 Tiết 40 : Nói giảm nói tránh 
a/ Dùng biện pháp nói giảm nói tránh phải phù hợp tình huống , đ ối tượng giao tiếp . 
2. Sử dụng nói giảm nói tránh 
b/ Không nên dùng nói giảm nói tránh khi cần nói thẳng, nói đ úng nhất sự thật . 
Khi nào em không nên dùng biện pháp này ? 
* Lưu ý: 
 1. Cỏc cỏch núi giảm núi trỏnh 
I- B ài học 
Nói giảm nói tránh và tác dụng của nói giảm nói tránh 
Tiết 40: Nói giảm nói tránh 
I- Bài học 
Nói giảm nói tránh và tác dụng của nói giảm nói tránh 
 * Nói giảm nói tránh ( nhó ngữ . uyển ngữ ) là một biện phỏp tu từ dựng cỏch diễn đạt tế nhị , uyển chuyển 
 trỏnh gõy cảm giỏc quỏ đau buồn , ghờ sợ , nặng nề . 
 trỏnh thụ tục , thiếu lịch sự . 
* Lưu ý: 
1. Cỏc cỏch núi giảm núi trỏnh : 
II- Luyện tập 
Điền cỏc từ ngữ núi giảm núi trỏnh cho sau đõy vào chỗ trống : đi nghỉ , khiếm thị , chia tay nhau , cú tuổi , đi bước nữa . 
a.Khuya rồi, mời bà.......................... 
b. Cha mẹ em .......................... từ ngày em cũn rất bộ, em về ở với bà ngoại. 
c.Đõy là lớp học cho trẻ em  
d. Mẹ đó ..................rồi, nờn chỳ ý giữ gỡn sức khoẻ . 
e. Cha nú mất, mẹ nú 
............................., nờn chỳ nú rất thương nú. 
đi nghỉ 
chia tay nhau 
khiếm thị 
cú tuổi 
đi...m nói tránh 
II- Luyện tập : 
	a2 : Anh nên hoà nh ã với bạn bè . 
 	 b2 : Anh không nên ở đây nữa . 
2 . Bài tập 3: 
Tiết 40 : Nói giảm nói tránh 
II - Luyện tập : 
Đ ặt 5 câu dùng cách nói giảm nói tránh . 
1/ Bài văn của em chưa được hay lắm . 
2/Chiếc áo của ch ị không đư ợc đẹp lắm. 
3/Bạn Lan vẽ bức tranh này chưa được đẹp . 
4/Cô ấy không đư ợc nhanh nhẹn . 
5/Ông ấy không đư ợc dễ tính nh ư bà vợ . 
 	 Mẫu : Bài th ơ của anh chưa đư ợc hay lắm. 
a. Đõy là ngụi trường của những trẻ em tàn tật. 
b. Cỏc chiến sĩ đó chết để bảo vệ quờ hương. 
c. Kiến thức toỏn của em cũn kộm lắm! 
d. Bỏc sỹ phỏp y đang mổ xỏc chết . 
Đõy là ngụi trường của những trẻ em khuyết tật . 
Cỏc chiến sĩ đó hy sinh để bảo vệ quờ hương. 
 Kiến thức toỏn của em cũn chưa tốt, cần cố gắng hơn . 
. 
 Bỏc sỹ phỏp y đang phẫu thuật tử thi . 
 Bài 1: Hóy chuyển cỏc cỏch diễn đạt sau đõy thành cỏch diễn đạt núi giảm, núi trỏnh? 
Tiết 40 : Nói giảm nói tránh 
BÀI TẬP BỔ SUNG  
BÀI TẬP BỔ SUNG  
 Bài 2 : Hãy phân tích cái hay của việc sử dụng phép nói giảm nói tránh trong đoạn trích sau : 
“ Hôm sau , lão Hạc sang nh à tôi . Vừa thấy tôi , lão bảo ngay : 
 Cậu Vàng đi đ ời rồi ô ng giáo ạ !” 
 ( Nam Cao – Lão Hạc ) 
Cậu Vàng 
bị giết 
Dùng từ ng ữ đ ồng nghĩa 
đi đ ời 
Gây cảm giác 
gh ê sợ với 
người nghe . 
Không gây 
cảm giác 
gh ê sợ với 
người nghe . 
Hàm ý xót xa , 
 luyến tiếc 
và đư ợm chút 
mỉa mai 
* Củng cố 
Nói giảm nói tránh 
Nói giảm nói tránh và tác dụng của nói giảm nói tránh 
Các cách nói giảm nói tránh 
Cảm nhận gi á trị nghệ thuật và vận dụng nói giảm nói tránh 
Ă 
V 
H 
N 
1 
Đi tìm ẩn số 
ó 
A 
H 
H 
A 
a 
I 
L 
O 
á 
ã 
H 
a 
N 
a 
G 
ữ 
ó 
a 
a 
N 
V 
a 
Ư 
I 
N 
A 
ạ 
C 
U 
Q 
K 
ớ 
ề 
ô 
B 
I 
Đ 
3 
2 
4 
5 
6 
C 
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ 
- Hoàn thiện các BT (SGK) 
- Sưu tầm một số câu th ơ câu văn có sử dụng phép nói giảm nói tránh . 
- Học bài chu đáo. 
- Chuẩn bị ôn tập tố