Bài giảng môn Vật lí Lớp 9 - Bài 22: Tác dụng từ của dòng điện-từ trường

kim nam châm bị lệch khỏi phương B ắc – N am 
- Mở khoá K, kim nam châm trở về vị trí ban đầu. 
- Đổi chiều dòng điện: kim nam châm cũng bị lệch nhưng ngược chiều với phương ban đầu. 
- Tăng cường độ dòng điện trong mạch, góc lệch của kim nam châm tăng. 
I./ LỰC TỪ: 
1 . Thí nghiệm: 
5 
Bài 22. TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN – TỪ TRƯỜNG 
A 
I./ LỰC TỪ: 
1 . Thí nghiệm: 
6 
Bài 22. TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN – TỪ TRƯỜNG 
Kim nam châm lệch đi chứng tỏ điều gì? 
Dòng điện tác dụng lực (còn gọi là lực từ ) lên kim nam châm đặt gần nó. 
Làm thí nghiệm với dây dẫn có hình dạng bất kì cũng có kết quả tương tự. 
7 
I./ LỰC TỪ: 
1 . Thí nghiệm: 
2. Kết luận: 
	Dòng điện qua dây dẫn tác dụng lực từ lên kim nam châm đặt gần nó. Ta nói dòng điện có tác dụng từ. 
Bài 22. TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN – TỪ TRƯỜNG 
Thí nghiệm hình 22.1 được gọi là TN Ơ-xtet. Phát kiến của Ơ-xtet về sự liên hệ giữa điện và từ vào năm 1820 đã mở đầu cho bước phát triển mới của điện từ học thế kỷ XIX và XX. Thí nghiệm của Oersted là cơ sở cho sự ra đời của động cơ điện 
Hans Christian Oersted (1777 – 1851) 
Bài 22. TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN – TỪ TRƯỜNG 
9 
I./ LỰC TỪ: 
1 . Thí nghiệm: (SGK) 
2. Kết luận: 
	Dòng điện qua dây dẫn tác dụng lực từ lên kim nam châm đặt gần nó. Ta nói dòng điện có tác dụng từ. 
Bài 22. TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN – TỪ TRƯỜNG 
II./ TỪ TRƯỜNG: 
1 . Thí nghiệm: 
Một KNC (gọi là nam châm thử) được đặt tự do trên trục thẳng đứng, đang chỉ hướng Nam-Bắc. Đưa nó đến các vị trí khác nhau xung quanh dây dẫn có dòng điện hoặc xung quanh nam châm. 
 Kim nam châm lệch khỏi hướng Nam - Bắc 
Bài 22. TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN – TỪ TRƯỜNG 
II ./ TỪ TRƯỜNG: 
1 . Thí nghiệm: 
I./ LỰC TỪ : 
Nam châm thử 
Quan sát hiện tượng khi đưa kim nam châm xung quanh dây dẫn có dòng điện. Có hiện tượng gì xảy ra với kim nam châm? 
1 . Thí nghiệm: 
I./ LỰC TỪ: II./ TỪ TRƯỜNG: 
11 
+ 
- 
Bài 22. TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN – TỪ TRƯỜNG 
Hiện tượng xảy ra đối với kim nam ch...ường thường được phát hiện ở khu vực: 
 Lân cận các đường dây cao th ế, c ột thu l ô i . 
Bài 22. TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN – TỪ TRƯỜNG 
T ừ trường thường được phát hiện ở khu vực: 
- Khu vực xung quanh thiết bị điện đang vận hành: màn h ì nh máy vi tính, đồng hồ điện, máy sấy tóc, điện thoại di động  . 
- Các dây tiếp đất của các thiết bị điện.. 
Bài 22. TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN – TỪ TRƯỜNG 
Bài 22. TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN – TỪ TRƯỜNG 
T ừ trường thường được phát hiện ở khu vực: 
Trong không gian, từ trường và điện trường tồn tại trong một trường thống nhất là điện từ trường. Sóng điện từ là sự lan truyền của điện từ trường biến thiên trong không gian. 
Các sóng radio, sóng vô tuyến, ánh sáng nhìn thấy, tia X, tia gamma cũng là sóng điện từ. Các sóng điện từ truyền đi mang theo năng lượng. Năng lượng sóng điện từ phụ thuộc vào tần số và cường độ sóng. 
Xây dựng đường dây cao thế , các trạm phát sóng điện từ xa khu dân cư; Giữ khoảng cách giữa các trạm phát sóng phát thanh truyền hình một cách thích hợp 
Sử dụng điện thoại di động đúng cách, không sử dụng đàm thoại quá lâu để giảm thiểu tác hại của sóng điện từ đối với cơ thể, tắt điện thoại khi ngủ hay để xa người. 
Tăng cường sử dụng truyền hình cáp, điện thoại cố định, chỉ sử dụng điện thoại di động khi cần thiết 
Giáo dục bảo vệ môi trường 
18 
Bài 22. TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN – TỪ TRƯỜNG 
C4 : Nếu có một kim nam châm thì em làm thế nào để phát hiện ra trong dây dẫn AB có dòng điện hay không? 
A 
B 
Bài 22. TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN – TỪ TRƯỜNG 
C5: Thí nghiệm nào đã làm với nam châm chứng tỏ rằng xung quanh Trái Đất có từ trường? 
Đó là thí nghiệm đặt kim nam châm ở trạng thái tự do, khi đã đứng yên, kim nam châm luôn chỉ hướng Nam - Bắc. 
Bài 22. TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN – TỪ TRƯỜNG 
Trái đất là một nam châm khổng lồ: 
+ Địa cực Bắc là cực từ nam 
+ Địa cực Nam là cực từ bắc 
21 
Tác dụng của gió mặt trời làm thay đổi điện từ trường gây ra hiện tượng bão từ làm thay đổi đột ngộ...ị lệch khỏi phương Bắc Nam 
 Đặt ở đó các vụn giấy thì chúng bị hút 
 về hướng Bắc Nam 
 Đặt ở đó kim đồng hồ, kim luôn chỉ 
 hướng Bắc Nam 
 Làm thế nào để nhận biết được 
 tại một điểm trong không gian 
 có từ trường? 
A 
b 
c 
d 
Caâu 3 
BT4: Có một viên pin. Với một đoạn dây dẫn và một kim nam châm thử. Em hãy nêu cách kiểm tra xem viên pin này còn dùng được hay không? 
26 
Dùng đoạn dây dẫn nối với hai cực của pin, đưa lại gần kim nam châm (sao cho đoạn dây có phương song song với kim nam châm đã định hướng tự do theo phương Bắc Nam): 
+ Nếu kim không bị lệch khỏi phương B-N thì pin đã hỏng. 
+ Nếu kim bị lệch khỏi phương B-N thì pin còn dùng được. 
Bài 22. TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN – TỪ TRƯỜNG 
27 
Bài 22. TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN – TỪ TRƯỜNG 
TRẦN LÊ HẠNH - THCS N.V.S 
28 
1./ Học thuộc bài. 
2./ Làm các bài tập SBT: 22.1-22.9 
3./ Chuẩn bị bài 23: 
+ Khái niệm từ phổ, đường sức từ. 
+ Dạng từ phổ của nam châm 
+ Dạng đường sức từ của nam châm. 
+ Chiều đường sức từ của nam châm. 
Chuẩn bị cho tiết học sau 
29 
30 
Cảm ơn quý thầy cô giáo và các em học sinh đã tham gia tiết học này. 
Hẹn gặp lại!!!