Bài giảng Ngữ văn 8 - Tiết 98: Hành động nói (Tiết 2)

g của quý kín đáo ấy đ ều đư ợc đưa ra trưng bày . Nghĩa là phải ra sức giải thích , tuyên truyền , tổ chức lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đ ều đư ợc thực hành vào công việc yêu nước , công việc kháng chiến .” 
( Đoạn văn sgk tr 70) 
Tiết 98 : hành đ ộng nói ( t2 ) 
I/ Bài học 
2/Có khi đư ợc trưng bày trong tủ kính , trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy . ( mục đ ích trình bày ) 
4/Bổn phận của chúng ta là làm cho những của quý kín đáo ấy đ ều đư ợc đưa ra trưng bày .( mục đ ích cầu khiến ) 
5/Nghĩa là phải ra sức giải thích , tuyên truyền , tổ chức lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đ ều đư ợc thực hành vào công việc yêu nước , công việc kháng chiến . ( mục đ ích cầu khiến ) 
3/Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương , trong hòm . ( mục đ ích trình bày ) 
* Cách thực hiện hành đ ộng nói 
1/Tinh thần yêu nước của nhân dân ta cũng nh ư các thứ của quý . ( mục đ ích trình bày ) 
Tiết 98: hành đ ộng nói ( t 2 ) 
* Cách thực hiện hành đ ộng nói 
I/ Bài học 
 Câu 1,2,3 : hành đ ộng nói trình bày đư ợc thực hiện bằng câu trần thuật ( kiểu câu phù hợp với hành đ ộng đ ó ) 
 - > Cách dùng trực tiếp 
Câu 4,5 : hành đ ộng nói đ iều khiển đư ợc thực hiện bằng câu trần thuật ( kiểu câu khác chứ không dùng câu cầu khiến ) 
- > Cách dùng gián tiếp 
Câu 1 : mục đ ích trình bày – hành đ ộng trình bày 
Câu 2: mục đ ích trình bày - hành đ ộng trình bày 
Câu 3 : mục đ ích trình bày - hành đ ộng trình bày 
Câu 4 : mục đ ích cầu khiến - hành đ ộng đ iều khiển 
Câu 5 : mục đ ích cầu khiến - hành đ ộng đ iều khiển 
* Cả 5 câu đ ều là câu trần thuật 
Kiểu hành đ ộng nói 
Thực hiện bằng kiểu câu phù hợp 
 Cách dùng trực tiếp 
Thực hiện bằng kiểu câu khác 
Cách dùng gián tiếp 
1/ Dùng câu nghi vấn 
Bạn học bài chưa ? 
Ngày mai , em về qu ê 
3/Dùng câu cầu khiến 
Anh đ ừng hút thuốc nữa 
4/ Dùng câu trần thuật 
Em hứa không đi học muộn nữa . 
5/ Dùng câu cảm thán 
ôi bức tranh đ ẹp qu á ! 
2/ Dù...sgk tr 71 
II/ Luyện tập 
Bài 1 : Tìm các câu nghi vấn trong bài Hịch tướng sĩ của Trần Quốc Tuấn 
- Cho biết những câu ấy đư ợc dùng làm gì ? 
- Vị trí của mỗi câu nghi vấn trong từng đoạn văn có liên quan nh ư thế nào đ ến mục đ ích nói của nó ? 
Nhóm 1 : Đoạn: “ Ta thường nghe : Kỉ Tín đ em mình  cùng trời đ ất 
muôn đ ời bất hủ đư ợc ” 
Nhóm 2 : Đoạn: “Chẳng những thái ấp của ta không còn  muốn vui vẻ phỏng có đư ợc không ? ” 
Nhóm 3 : Đoạn: “ Nay ta chọn binh pháp các nh à  để các ngươi biết bụng ta ” 
Tiết 98: hành đ ộng nói ( t 2 ) 
* Kết qu ả 
Nhóm 1: Đoạn: “ Ta thường nghe : Kỉ Tín đ em mình  cùng trời đ ất muôn đ ời bất hủ đư ợc ” 
- Câu nghi vấn : Từ xưa các bậc trung thần nghĩa sĩ bỏ mình vì nước đ ời nào không có ? : Thực hiện hành đ ộng khẳng đ ịnh 
- Câu nghi vấn ở đoạn đ ầu nhằm mục đ ích tạo tâm thế cho tướng sĩ chuẩn bị nghe những lí lẽ của tác gỉa 
Tiết 98 : hành đ ộng nói ( t 2 ) 
Tiết 98: hành đ ộng nói ( t 2 ) 
1/Bài tập 1 
Nhóm 2 : Đoạn: “Chẳng những thái ấp của ta không còn  muốn vui vẻ phỏng có đư ợc không ? ” 
- Câu nghi vấn 1: Lúc bấy gìơ dẫu các ngươi muốn vui vẻ phỏng có đư ợc không ? ” : Thực hiện hành đ ộng phủ đ ịnh 
- Câu nghi vấn 2 : Lúc bấy gìơ dẫu các ngươi không muốn vui vẻ phỏng có đư ợc không ? ” : Thực hiện hành đ ộng khẳng đ ịnh 
- Câu nghi vấn ở đoạn giữa nhằm mục đ ích thuyết phục , đ ộng viên khích lệ tướng sĩ khi đưa ra sự đ ối lập giữa hậu qu ả của lối sống sai trái & kết qu ả tốt đ ẹp nếu nghe lời chỉ bảo của chủ tướng 
Nhóm 3: Đoạn: “ Nay ta chọn binh pháp các nh à  để các ngươi biết bụng ta ” 
- Câu nghi vấn 1: “ Vì sao vây ? ” : Thực hiện hành đ ộng gây chú ý 
- Câu nghi vấn 2: “ Nếu vậy rồi đây sau khi giặc gi ã dẹp yên , muôn đ ời để thẹn , há còn mặt muĩ nào đ ứng trong trời đ ất nữa ? ” Thực hiện hành đ ộng phủ đ ịnh 
- Câu nghi vấn ở đoạn cuối nhằm mục đ ích chỉ cho tướng sĩ thấy chỉ có con đư ờng duy nhất là chiến đ ấu bảo vệ đ ất nước 
Tiết 98: hành đ ộng nói ( t 2 ) 
 Tất cả các câu ...phần xứng đá ng vào sự nghiệp cách mạng thế giới 
=> - Tất cả 5 câu trên đ ều là câu trần thuật dùng thể hiện hành đ ộng cầu khiến , kêu gọi 
 - Cách dùng gián tiếp này khiến lời kêu gọi vừa rõ ràng sâu sắc, vừa thể hiện đư ợc tình cảm , nguyện vọng của người nói & tác đ ộng mạnh mẽ tới người nghe 
Tiết 98: hành đ ộng nói ( t 2 ) 
3 /Bài tập 3: 
* Câu nói của Dế Choắt: 
- Song anh có cho phép th ì em mới dám nói 
- Anh đã nghĩ thương em nh ư thế th ì hay là anh đào giúp cho em một cái nghách sang nh à anh , phòng khi tối lửa tắt đ èn có đ ứa nào bắt nạt th ì em chạy sang 
* Câu nói của Dế Mèn : 
- Đư ợc , chú mình cứ nói thẳng thừng ra nào . 
- Thôi im cái đ iệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi 
= > Tính cách nhân vật Dế Choắt: Yếu đ uối nên cầu khiến nh ã nhặn , khiêm tốn 
Tính cách nhân vật Dế Mèn : ỷ thế mạnh nên ngạo mạn, hách dịch 
Tiết 98: hành đ ộng nói ( t 2 ) 
4/ Bài tập 4: 
Nên dùng những cách sau : 
b/ Bác làm ơn chỉ giùm cháu bưu đ iện ở đâu a. 
e/ Bác có thể chỉ giúp cháu bưu đ iện ở đâu không ạ ? 
5 /Bài tập 5: 
 Chọn phương án ( c ) : Đưa lọ gia vị cho người kia & nói : “ Mời anh ” 
( hoặc “ Mời chị ”, “ Mời bác ”  ) 
Vì : Thể hiện người nghe hiểu đư ợc mục đ ích cầu khiến trong hành đ ộng nói của người nói , đ ồng thời thể hiện sự lịch sự 
 IV/ Củng cố - dặn dò : 
- Học thuộc ghi nhớ - làm tiếp cỏc bài tập . 
- Học bài , đ ọc trước bài “ Ôn tập về luận đ iểm ” 
Cảm ơn các thầy cô giáo 
 Thân ái chào các em học sinh !