Biện pháp Gây hứng thú trong học tập môn Hình học Lớp 7

 CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
 Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
 BẢN THUYẾT TRÌNH
 “Một số biện pháp gây hứng thú trong học tập
 môn Hình học lớp 7”
Họ tên: Phạm Thu Hường
Đơn vị công tác: THCS Bách Thuận
Chức vụ: Giáo viên
Chuyên môn đào tạo: Đại học sư phạm Toán
 Vũ Thư, tháng 02 năm 2023 2
 1. Lý do hình thành biện pháp
 Hứng thú là một thuộc tính tâm lí - nhân cách của con người. Hứng thú có 
vai trò rất quan trọng trong học tập và làm việc, không có việc gì người ta không 
làm được dưới ảnh hưởng của hứng thú. M.Gorki từng nói: Thiên tài nảy nở từ 
tình yêu đối với công việc. Cùng với tự giác, hứng thú làm nên tính tích cực 
nhận thức, giúp học sinh học tập đạt kết quả cao, có khả năng khơi dậy mạch 
nguồn của sự sáng tạo. Trong khi đó, việc khảo sát thực tế dạy học ở THCS 
bằng nhiều con đường từ các giáo viên, các bậc phụ huynh và học sinh, quan sát 
và làm các đo nghiệm khách quan trên học sinh đã cho thấy nhiều học sinh 
THCS không có hứng thú trong học tập phân môn Hình học. Điều này vừa được 
xem như là một biểu hiện vừa được xem như một nguyên nhân cơ bản ảnh 
hưởng đến chất lượng dạy và học phân môn Hình học ở THCS.
 Qua điều tra về mức độ hứng thứ học môn Hình học ở lớp 7D đầu năm 
học 2022 – 2023 cho thấy kết quả:
 Số HS có hứng thú Số HS không có hứng thú
 Tổng số học sinh
 SL % SL %
 38 12 31,6 26 68,4
 Kết quả khảo sát chất lượng đầu năm phân môn hình học thật đáng lo ngại:
 Khá, giỏi Trung bình Yếu, kém
 TSHS
 SL % SL % SL %
 38 12 31,6 18 47,4 8 21
 Với những lí do nêu trên, tôi nhận thấy việc cần thiết đề xuất một biện pháp 
góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy môn Hình học lớp 7. Đó là:
 “Một số biện pháp gây hứng thú trong học tập môn Hình học lớp 7”
 2. Nội dung biện pháp 3
 Biện pháp 1: Tạo hứng thú cho học sinh khi tìm hiểu kiến thức mới
 Học sinh THCS là lứa tuổi hiếu động, thích tò mò, khám phá và muốn 
được mọi người công nhận năng lực của mình, không thích bị áp đặt, phê bình. 
Do đó khi truyền thụ kiến thức giáo viên phải lựa chọn phương pháp phù hợp, 
nhẹ nhành, kích thích được tính tò mò của các em để xuất hiện nhu cầu khám 
phá, từ đó các em có tâm lí để chinh phụ kiến thức.
 Như vậy làm thế nào để tạo hứng thú cho các em trong những giờ học? Đối 
với tôi khi dạy hình học thường chọn cho mình phương pháp dạy học phát triển 
năng lực người học, như phương pháp phát hiện và giải quyết vấn đề. Thông qua 
các kĩ thuật dạy học như: dạy học theo trạm, hoạt động nhóm nhỏ, nhóm đôi, 
mảnh ghép, kĩ thuật trò chơi, Từ đó học sinh tham gia vào bài học tích cực, hào 
hứng hơn. 
 Ví dụ khi dạy bài “ Góc ở vị trí đặc biệt. Tia phân giác của một góc ”, để 
giúp học sinh phát hiện ra mối quan hệ giữa các góc, tôi hướng dẫn cho các em 
trải qua hoạt động cặp đôi với các nhiệm vụ sau:
 - Nhiệm vụ 1: Quan sát hình bên. Em hãy nhận xét mối quan hệ về đỉnh, về 
 cạnh của hai góc được đánh dấu 
 - Nhiệm vụ 2: Cho ba tia Ox, Oy, Oz như hình 3.1, trong đó Ox và Oy là 
 hai tia đối nhau.
 a) Em hãy nhận xét quan hệ về đỉnh, về cạnh của hai góc xOz và zOy.
 b) Đo rồi tính tổng số đo hai góc xOz và zOy. 4
 Khi dạy bài “ Tổng ba góc của một tam giác” tôi hướng dẫn cho học sinh 
 thực hành theo trạm, với các hoạt động:
- Trạm 1: Người ta có thể xếp các viên gạch hình tam giác giống hệt nhau để 
 trang trí như hình 4.1. Em có nhận xét gì về ba góc tại mỗi đỉnh chung của ba 
 tam giác? Từ đó em rút ra kết luận gì về vị trí của ba điểm A, B, C.
 - 
 -
 - Trạm 2: Vẽ tam giác MNP bất kì, đo ba góc của tam giác đó.
 - Tính tổng số đo ba góc của tam giác MNP
 - So sánh kết quả của em với các bạn và rút ra nhận xét.
 - Trạm 3: Cắt một hình tam giác bằng giấy bất kì(H4.2a). Đánh dấu ba 
 góc là x, y, z. Cắt hai góc y, z và ghép lên góc x như hình 4.2b. Từ đó, em 
 hãy dự đoán tổng số đo các góc x, y, z của tam giác ban đầu.
 -
 - Từ đó rút ra dự đoán.
 Với bài “ Hai đường thẳng song song và dấu hiệu nhận biết” để các em 
 ghi nhớ, hình dung, nhận dạng, phân biệt dễ dàng các loại góc tạo bởi một 
 đường thẳng cắt hai đường thẳng, tôi đưa ra các hình ảnh như:
 ˆ ˆ
 - A1 và B1 là cặp góc so le trong ( Hình vẽ tựa chữ N, Z) 5
 ˆ ˆ
 - C1 và D1 là cặp góc đồng vị (Hình vẽ tựa chữ F)
 ˆ ˆ
 - E1 và F1 là cặp góc trong cùng phía ( Hình vẽ tựa chữ U)
 A C
 1
 1 E
 1
 1 D
 1
 1
 B
 F
 Biện pháp 2: Tạo hứng thú, sự hấp dẫn cho học sinh trong những tiết ôn 
tập 
 Môn hình học sau mỗi phần hoặc chương giáo viên phải hệ thống hóa kiến 
thức trọng tâm, tạo hứng thú cho học sinh bằng cách cho những trò chơi: Hệ 
thống kiến thức bằng sơ đồ hoặc bảng rồi yêu cầu học sinh hoàn thiện. Các dạng 
bài tập trắc nghiệm dạng chọn đáp án đúng, điền khuyết, nối, Việc làm này giúp 
học sinh nhận thấy sự liên quan giữa các phần đã học. Từ đó các em khắc sâu 
kiến thức và nhớ lâu.
 Ví dụ: Ở chương 3: “ Góc và đường thẳng song song”, giáo viên có thể vẽ 
sẵn các hình đã học ra phiếu học tập, yêu cầu học sinh thảo luận nhóm nhỏ và cho 
biết các kiến thức liên quan:
 x
 a A
 A B
 I
 b B
 y
 c
 a
 a M a
 b
 b
 c b 6
 c b
 a
 Để hệ thống lại các kiến thức hình học chương III, giáo viên có thể sử dụng 
 sơ đồ tư duy sau:
Biện pháp 3: Tạo hứng thú cho học sinh khi áp dụng kiến thức vào thực tế:
 Môn Hình học là phân môn gắn liền với thực tế cuộc sống, vì vậy trong 
quá trình dạy học giáo viên cần phải cho học sinh liên hệ kiến thức đã học vào 
thực tế, sử dụng các kiến thức hình học vào các công việc hàng ngày. Điều này 
làm cho học sinh không cảm thấy trìu tượng khi học lí thuyết và các em có thể 
nhớ kiến thức lâu hơn. 7
Ví dụ: Khi học về “ Tia phân giác của một góc”, giáo viên có thể đưa ra bài tập 
thực tế: Quan sát hình vẽ bên.Quả cân ở đĩa cân bên trái nặng bao nhiêu kilogam 
để cân thăng bằng, tức là kim trên mặt đồng hồ của cân là tia phân giác của góc 
AOB? 
 Khi học bài “ Quan hệ giữa góc và cạnh đối diện trong một tam giác” 
giáo viên nêu vấn đề thực tế: 
 Trong trận bóng đá, trái bóng đang ở vị trí D, ba cầu thủ đứng thẳng hàng 
tại vị trí A, B, C trên sân với số áo lần lượt là 4, 2, 3 như hình 9.1. Theo em, cầu 
thủ nào gần trái bóng nhất, cầu thủ nào xa trái bóng nhất? Tại sao? (Biết rằng 
góc ACD là góc tù).
 Biện pháp 4: Tạo hứng thú cho học sinh khi giải bài tập:
 Học kết hợp với hành là một phương pháp học tập quan trọng mà giáo viên 
nào cũng phải hình thành và rèn luyện cho học sinh. Song học sinh thường gặp 
rất nhiều khó khăn khi giải bài tập hình học vì nó có tính chất chặt chẽ, lô gíc và 
trìu tượng nên giáo viên cần phải cho học sinh phân tích theo sơ đồ đi lên hoặc đi 
xuống và cho các em nhắc lại kiến thức cũ có liên quan đến bài toán.
 Cần phát huy sức mạnh của tập thể trong học tập. Bởi vì khi giảng bài tập 
giáo viên cho học sinh hoạt động theo nhóm từ 4 đến 6 em, tùy theo yêu cầu của 
bài toán, các nhóm dược phân công chia ngẫu nhiên hoặc chỉ định, được giao 
cùng nhiệm vụ hoặc những nhiệm vụ khác nhau. Nhóm tự bầu nhóm trưởng nếu 8
thấy cần, trong nhóm phân công mỗi người một việc, mỗi thành viên phải làm 
việc tích cực, giúp đỡ nhau giải quyết vấn đề trong không khí thi đua với các 
nhóm khác. Nhóm cử ra một bạn đại diện trình bày trước lớp.
 Ví dụ: Khi chữa bài tập 4.20 SGK. Giáo viên chia lớp thành 4 nhóm theo 4 
trình độ khác nhau như yếu kém, trung bình, khá, giỏi, phân công nhiệm vụ cho 
từng nhóm:
 + Nhóm yếu, kém: Giải hình a
 + Nhóm trung bình: Giải hình b
 + Nhóm khá: Giải hình c
 + Nhóm giỏi: Giải hình c,d
 Sau đó giáo viên gọi bất kì một đại diện của nhóm lên bảng trình bày kết 
quả. 
 Đối với phân môn hình học, việc lựa chọn và phân loại bài tập là rất quan 
trọng, vì vậy khi giao bài tập cho học sinh tôi thường chia làm nhiều dạng: Bài 
tập áp dụng ngay công thức, định nghĩa, định lí vừa học giúp học sinh có niềm tin 
và khắc sâu kiến thức; dạng bài tập thực tế cho thấy tính thực tiễn của hình học; 
ạng bài tập suy luận từ cấp độ thấp đến cao, đòi hỏi học sinh suy nghĩ, khám 
phá,các thử thách nhỏ, 
 Khi làm được như thế, thì việc làm bài tập ở nhà của học sinh được thuận lợi 
và học sinh tự tin vào bản thân hơn.
 Biện pháp 5: Tạo hứng thú cho học sinh khi vẽ hình
 Khả năng vẽ hình không phải học sinh nào cũng có, trong khi viêc vẽ hình 
đúng, vẽ chính xác là một yếu tố quan trọng trong học tập môn hình học. Vậy làm 
thế nào để vẽ được hình, vẽ yếu tố nào trước, yếu tố nào sau, Điều này học sinh 
cần có một quá trình rèn luyện lâu dài dưới sự chỉ dẫn của giáo viên ngay từ khi 
các em làm quen kiến thức mới. 9
 Khi vẽ cần xác định cho học sinh vừa đọc vừa vẽ, tìm cách chuyển từ ngôn 
ngữ lời sang kí hiệu hình học. Cụ thể:
 - Rèn cho học sinh có thói quen kí hiệu trên hình vẽ các trường hợp: kí 
 hiệu điểm, đoạn thẳng bằng nhau, góc bằng nhau, góc vuông, 
 - Hướng dẫn học sinh cách sử dụng các dụng cụ:
 + Êke: Vẽ góc vuông, vẽ đường thẳng vuông góc, song song, 
 + Compa: Vẽ đường tròn, đoạn thẳng bằng nhau, tia phân giác, 
 + Thước thẳng: Vẽ đường thẳng, 
 + Đo độ: Vẽ góc.
 Một yếu tố gây hứng thú cho học sinh khi vẽ hình đó là sử dụng phấn màu 
trên hình vẽ. Trên bảng giáo viên nên sử dụng phấn màu hợp lí ở các điểm đặc 
biệt, góc đặc biệt, đường đặc biệt, các yếu tố bằng nhau, giúp học sinh dễ phát 
hiện kiến thức kiến thức.
 Ở một số tiết giáo viên có thể sử dụng phần mềm vẽ hình động 
GEOGEBRA trình chiếu các bước vẽ hình cho học sinh quan sát. 
 Ví dụ khi vẽ tam giác biết một cạnh và hai góc kề, tôi có thể chuẩn bị các 
 bước vẽ tam giác ở chế độ tự động và hiện dần các vẽ hình.
 - Vẽ . 
 - Lấy điểm B trên tia Ax và điểm C trên tia Ay 
 sao cho: AB = 4cm, AC = 3m, .
 - Nối điểm B với điểm C ta được tam giác ABC. 
 Tôi còn sử dụng hiệu ứng nhấn mạnh để học sinh phát hiện ra góc B gọi là 
góc xen giữa hai cạnh AB và AC.
 Khi dạy về sự đồng quy của ba đường trung tuyến, việc sử dụng phần mềm 
vẽ hình động, giúp học sinh nhận biết tốt về sự đồng quy của ba đường trung 
tuyến, cùng như tính chất trọng tâm tam giác. 10
 Từ đó học sinh có thể tự vẽ lại hình không mấy khó khăn và nhận biết 
được khái niệm góc xen giữa.
 Tóm lại với các bài tập có yêu cầu vẽ hình, cần hướng dẫn cho các em phải 
đọc kĩ đề bài, đọc đến đâu vẽ đến đó, vẽ rõ ràng và dùng đúng dụng cụ vẽ. Đặc 
biệt phải hình thành cho học sinh thói quen phân tích đề bài, định hướng vẽ và dự 
đoán các trường hợp xảy ra, không nên vẽ hình đặc biệt, điểm đặc biệt. Chẳng 
hạn:
 - Cho tam giác ABC thì không vẽ tam giác cân, tam giác vuông, đều.
 - Cho M là điểm nằm giữa A, B thì không lấy tại trung điểm của AB, 
 3. Hiệu quả thực hiện của việc áp dụng biện pháp trong thực tế dạy học
 Trong quá trình giảng dạy vừa qua, khi áp dụng kinh nghiệm của mình để 
soạn giảng và vận dụng vào thực tế tôi nhận thấy có sự thay đổi tích cực từ phía 
học sinh:
 - Học sinh chủ động học tập môn Hình học và tự giác xây dựng được 
 phương pháp học tập hiệu quả hơn.
 - Học sinh không còn ngại, uể oải trong học tập. Mà ngược lại, rất tích cực 
 xây dựng bài. Nhiều em còn tỏ ra yêu thích môn hình học, và thích khám 
 phá các bài toán chứng minh hình học.
 - Học sinh mạnh dạn, cởi mở hơn trong tiếp xúc với thầy cô và mạnh dạn 
 trao đổi các kiến thức hình học nói riêng, toán học nói chung.
 - Kết quả các bài kiểm tra được nâng lên rõ rệt.
 Khá, giỏi Trung bình Yếu, kém
 TSHS
 SL % SL % SL %
 38 24 63,2 10 26,3 4 10,5
 - Kết quả điều tra hứng thú học môn Hình học của lớp 7D cho kết quả:
 Số học sinh có hứng thú Số HS không có hứng thú
 Tổng số học sinh
 SL % SL %
 38 32 84,2 6 15,8