Bộ đề đọc hiểu Nghị luận xã hội

 Bộ đề đọc hiểu
 BÀI SỐ 1 Tình yêu đôi lúc chẳng cần sự đền đáp qua 
 lại
 I. ĐỌC HIỂU
 Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi bên dưới:
 Có một chàng thanh niên đứng giữa thị trấn và tuyên bố mình có trái tim đẹp nhất vì 
chẳng hề có một tì vết hay rạn nứt nào. Đám đông đều đồng ý đó là trái tim đẹp nhất mà 
họ từng thấy. Bỗng một cụ già xuất hiện và nói: Trái tim của anh không đẹp bằng trái tim 
tôi! Chàng trai cùng đám đông ngắm nhìn trái tim của cụ. Nó đang đập mạnh mẽ nhưng 
đầy những vết sẹo. Có những phần của tim đã bị lấy ra và những mảnh tim khác được đắp 
vào nhưng không vừa khít nên tạo một bề ngoài sần sùi, lởm chởm; có cả những đường 
rãnh khuyết vào mà không hề có mảnh tim nào trám thay thế. Chàng trai cười nói:
 – Chắc là cụ nói đùa! Trái tim của tôi hoàn hảo, còn của cụ chỉ là những mảnh chắp vá 
đầy sẹo và vết cắt.
 – Mỗi vết cắt trong trái tim tôi tượng trưng cho một người mà tôi yêu, không chỉ là những 
cô gái mà còn là cha mẹ, anh chị, bạn bè... Tôi xé một mẩu tim mình trao cho họ, thường 
thì họ cũng sẽ trao lại một mẩu tim của họ để tôi đắp vào nơi vừa xé ra. Thế nhưng những 
mẩu tim chẳng hoàn toàn giống nhau, mẩu tim của cha mẹ trao cho tôi lớn hơn mẩu tôi 
trao lại họ, ngược lại với mẩu tim của tôi và con cái tôi. Không bằng nhau nên chúng tạo 
ra những nếp sần sùi mà tôi luôn yêu mến vì chúng nhắc nhở đến tình yêu mà tôi đã chia 
sẻ. Thỉnh thoảng tôi trao mẩu tim của mình nhưng không hề được nhận lại gì, chúng tạo 
nên những vết khuyết. Tình yêu đôi lúc chẳng cần sự đền đáp qua lại. Dù những vết khuyết 
đó thật đau đớn nhưng tôi vẫn luôn hi vọng một ngày nào đó họ sẽ trao lại cho tôi mẩu tim 
của họ, lấp đầy khoảng trống mà tôi luôn chờ đợi.
 Chàng trai đứng yên với giọt nước mắt lăn trên má. Anh bước tới, xé một mẩu từ trái tim 
hoàn hảo của mình và trao cho cụ già. Cụ già cũng xé một mẩu từ trái tim đầy vết tích của 
cụ trao cho chàng trai. Chúng vừa nhưng không hoàn toàn khớp nhau, tạo nên một đường 
lởm chởm trên trái tim chàng trai. Trái tim của anh không còn hoàn hảo nhưng lại đẹp hơn 
bao giờ hết vì tình yêu từ trái tim của cụ già đã chảy trong tim anh...
 (Dẫn theo 
 2014/09TraiTimHoanHao.htm)
  Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản.
  Nêu chủ đề của văn bản trên và đặt nhan đề cho văn bản.
  Trong cuộc sống, có phải lúc nào ước mong của cụ già về một ngày nào đó họ sẽ trao 
lại cho tôi mẩu tin của họ, lấp đầy khoảng trống mà tôi luôn chời đợi đều trở thành hiện 
thực hay không?
  Hãy nêu quan niệm riêng của anh (chị) về một trái tim hoàn hảo.
 II. NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
 Viết đoạn văn ngắn (khoảng 200 chữ) nêu suy nghĩ của anh (chị) về ý kiến được nêu ra ở 
phần Đọc – hiểu: Tình yêu đôi lúc chẳng cần sự đền đáp qua lại.
BÀI SỐ 2 Kẻ đố kị là kẻ không muốn nhìn thấy người khác thành 
công
 I. ĐỌC HIỂU
 Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi:
 (1) Trong đời sống, ta thường thấy một hiện tượng xấu là lòng đố kị. Thấy ai có chút 
thành tích, kẻ đố kị cảm thấy khó chịu, đau khổ như mình bị mất mát điều gì, tiếp đó nảy 
sinh những phản ứng bệnh hoạn. (2) Trong lớp, một học sinh có thành tích học tập giỏi, người có tính đố kị sẽ nói bóng gió 
là bạn ấy khéo làm thân với các thầy, các cô. Thấy bạn có bộ đồ mới hợp thời trang, người 
đố kị tìm cách dìm, bảo: “Báu gì, hàng thùng ấy mà!”. Thấy một đôi vợ chồng đẹp đôi, hạnh 
phúc, kẻ đố kị liền nói độc miệng: “Rồi xem, được bao lâu!”.
 (3) Hiện tượng đố kị trong cuộc sống đã có từ xưa. Thời Tam quốc có danh tướng Đông 
Ngô là Chu Du, nổi tiếng thao lược nhưng lại có tính đố kị. Thấy Gia Cát Lượng tài ba, Du 
đã nhiều lần tìm cách chứng tỏ mình là người tài “đệ nhất thiên hạ”, nhưng lần nào cũng 
bị thua. Lòng đố kị còn khiến Chu Du tìm kế sách hãm hại Gia Cát Lượng, nhưng lần nào 
Lượng cũng đoán biết và thoát hiểm. Khi nhận ra tài trí của mình không bằng Gia Cát 
Lượng, Du đã ngửa mặt lên trời mà than: “Trời đã sinh Du, sao còn sinh Lượng!”. Câu nói 
đó đã bộc lộ chân tướng của người đố kị: không chấp nhận thực tế người khác hơn mình.
 (4) Lòng đố kị có thể gắn với sự hiếu thắng, một tâm lí muốn chứng tỏ mình không thua 
chúng kém bạn, thậm chí hơn người. Tính hiếu thắng có thể có tác dụng kích thích người 
ta phấn đấu, cạnh tranh vượt lên người khác, có ý nghĩa tiến bộ nhất định. Tâm lí đố kị 
ngược lại, chỉ là sự biến dạng của lòng hiếu thắng. Đố kị là tâm lí của kẻ thất bại. Động cơ 
kích thích phấn đấu giảm sút, mà ý muốn hạ thấp, hãm hại người khác để thỏa lòng ích kỉ 
tăng lên. Phân tích lòng đố kị, nhà triết học Hi Lạp cổ đại A-ri-xtốt đã nói: “Người đố kị sở 
dĩ cảm thấy dằn vặt đau đớn không chỉ vì cảm thấy mình thua kém mà còn vì phải nhìn thấy 
người khác thành công”. Nhà triết học đã chỉ ra thực chất kẻ đố kị là kẻ không muốn nhìn 
thấy người khác thành công.
 (Phỏng theo Băng Sơn, dẫn theo Ngữ văn 11 Nâng cao, Tập hai, 
 NXB Giáo dục Việt Nam, 2017, trang 96 – 97)
  Đoạn trích trên có câu chủ đề không? Nếu có, hãy ghi lại câu chủ đề đó.
  Trong đoạn (3), tác giả chủ yếu sử dụng thao tác lập luận nào? Tác dụng của thao tác 
lập luận đó là gì?
  Tại sao tác giả lại cho rằng tâm lí đố kị chỉ là sự biến dạng của lòng hiếu thắng?
  Anh (chị) hãy nêu ít nhất hai hậu quả của lòng đố kị theo quan điểm của riêng mình.
 II. NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
 Hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh (chị) về câu nói được 
nêu trong văn bản phần Đọc – hiểu: Kẻ đố kị là kẻ không muốn nhìn thấy người khác thành 
công.
BÀI SỐ 3 Xin đừng nghĩ rằng chỉ có kĩ sư hay bác sĩ
 mới là những người hạnh phúc duy nhất trên thế giới này
 I. ĐỌC HIỂU
 Đọc bức thư dưới đây và trả lời các câu hỏi theo yêu cầu:
 Các bậc phụ huynh kính mến,
 Kì thi của các em học sinh đáng tới gần. Chúng tôi biết rằng các vị đều đang mong cho 
con mình sẽ giành được kết quả cao trong kì thi này.
 Tuy nhiên, xin hãy nhớ rằng, trong số các em, những người có mặt tại kì thi, có người sẽ 
là một nghệ sĩ, người không cần hiểu sâu về Toán.
 Có người sẽ là một doanh nhân, người không cần phải quá quan tâm đến lịch sử hay văn 
học Anh.
 Có người sẽ là một nhạc sĩ, người mà với họ, môn Hóa học sẽ chẳng có ý nghĩa gì nhiều.
 Có người sẽ là một vận động viên, người mà việc rèn luyện thể chất sẽ quan trọng hơn là 
môn Vật lí, giống như vận động viên Schooling của chúng ta.
 Nếu con bạn đạt điểm cao, điều đó thật là tuyệt vời. Nhưng nếu con không thể, xin đừng 
làm mất đi sự tự tin và nhân phẩm của con.
 Hãy nói với con rằng: ổn thôi mà, đó chỉ là một kì thi. Con được sinh ra trên đời cho 
những điều lớn lao nhiều hơn thế. Hãy nói với con rằng, dù điểm số của con là bao nhiêu, cha mẹ vẫn yêu con và không hề 
phán xét.
 Xin hãy làm như vậy, và nếu các vị thực hiện điều đó, hãy chờ xem con mình chinh phục 
thế giới. Một kì thi hay một điểm số kém sẽ không thể gạt bỏ đi những ước mơ và tài năng 
bên trong của các con.
 Và cuối cùng, xin đừng nghĩ rằng chỉ có kĩ sư hay bác sĩ mới là những người hạnh phúc 
duy nhất trên thế giới này.
 Trân trọng,
 Hiệu trưởng.
 (Trích Bức thư kì lạ của thầy hiệu trưởng Singapore gửi phụ huynh 
 khiến nhiều người phải suy ngẫm, ngày 26 – 8 – 2016)
  Xác định phong cách ngôn ngữ của văn bản trên.
  Chỉ ra biện pháp tu từ nghệ thuật được sử dụng nhiều nhất trong văn bản.
  Tại sao thầy Hiệu trưởng lại cho rằng: Nếu con bạn đạt điểm cao, điều đó thật là tuyệt 
vời. Nhưng nếu con không thể, xin đừng làm mất đi sự tự tin và nhân phẩm của con?
  Theo anh (chị), qua bức thư trên thầy Hiệu trưởng muốn nhắn nhủ điều gì với các bậc 
phụ huynh học sinh?
 II. NGHỊ LUẬN XÃ HỘI 
 Hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh (chị) về ý kiến của 
thầy Hiệu trưởng được nêu trong đoạn trích ở phần Đọc – hiểu: Xin đừng nghĩ rằng chỉ có 
kĩ sư hay bác sĩ mới là những người hạnh phúc duy nhất trên thế giới này.
BÀI SỐ 4 Đừng để bản thân trở thành một kẻ vô trách nhiệm
 I. ĐỌC HIỂU
 Đọc văn bản dưới đây và trả lời các câu hỏi theo yêu cầu:
 Con yêu dấu!
 Đừng bao giờ giữ mối quan hệ quá thân thiết với một kẻ “bất cần đời” không hề có định 
hướng và mục tiêu cho cuộc sống. Tất cả mọi chuyện đều phải có giới hạn của nó, kể cả sự 
vô tư. Những người như vậy sẽ không thể khiến con mạnh mẽ hơn.
 Thay vào đó, rất có thể họ sẽ dẫn con tới những sai lầm và sa vào những mối quan hệ mà 
con sẽ phải nuối tiếc suốt phần đời còn lại. Họ cũng không thể khiến con khôn ngoan hay 
trưởng thành hơn. Hãy suy nghĩ và lựa chọn một cách cẩn trọng.
 Con cần phải tôn trọng và cư xử đàng hoàng với những người xung quanh, nhưng điều 
đó cũng không có nghĩa là con phải luôn miệng khen ngợi và tán dương tất cả mọi người.
 Hãy nhớ mục tiêu mà con cần hướng đến là trở thành một người tốt nhất có thể, bao gồm 
việc không cho phép bản thân xúc phạm bất cứ ai, nhất là khi họ phải đối mặt với những 
điều bất hạnh.
 Con hãy trở thành người biết chịu trách nhiệm – với chính bản thân mình và tất cả những 
gì thuộc về cuộc sống của con. Mỗi hành động, dù là nhỏ nhất, đều phải được suy tính cẩn 
thận, bởi đó chính là vì lợi ích của con và những người mà con yêu thương.
 Đừng để bản thân trở thành một kẻ vô trách nhiệm. Con có thể phạm sai lầm, nhưng điều 
quan trọng là con học hỏi được những gì từ sai lầm ấy và sẽ bước tiếp ra sao.
 Đừng lãng phí thời gian vào việc day dứt về bản thân mình. Hãy giúp đỡ người khác 
nhiều nhất có thể. Nếu con sống mà không chỉ nghĩ cho bản thân, cả thế giới sẽ không phụ 
lòng con. Một lúc nào đó, có thể con sẽ không nhận ra, nhưng những điều tốt đẹp mà con 
làm sẽ trở lại và khiến cuộc sống của con trở nên tươi sáng hơn. Cha có thể hứa với con 
điều đó. Hãy nuôi dưỡng để cả trái tim và tâm hồn dẫn dắt cuộc đời mình. Hãy quyết đoán và 
đừng lo ngại điều gì. Sợ hãi là điều không thể tránh khỏi, nhưng con sẽ tìm thấy sức mạnh 
và nghị lực để vượt qua tất cả những điều đó.
 Hãy tìm cho mình một quan điểm rõ ràng và hợp lí trong mọi trường hợp và định hướng 
suy nghĩ theo từng hoàn cảnh cụ thể, chứ không phải là những định kiến đã có sẵn trong 
đầu.
 Cha tin tưởng rằng, người con yêu trong tương lai sẽ thực sự hiểu con bởi con bé cũng 
có nhiều điểm tương đồng với con. Con bé sẽ mạnh mẽ và khôn ngoan. Con bé có thể mất 
phương hướng nhưng rồi cũng sẽ tiếp tục bước đi theo chân lí của riêng mình.
 Bởi vậy, sẽ không có gì là sai trái nếu con bé từng phạm sai lầm trong quá khứ, hoặc 
mang trong lòng những vết thương. Con sẽ biết rằng mình đã tìm đúng người bởi con đã 
kiên nhẫn chờ đợi một nửa cuộc đời mình. 
 Đừng ngần ngại nghe theo lời trái tim mách bảo. Và cha tin rằng, nửa kia của con cũng 
sẽ có cảm nhận tương tự.
 Cuối cùng, cha muốn nhắn nhủ với con một điều vô cùng quan trọng: Cha yêu con hơn 
tất cả mọi thứ trên đời...
 (Theo 
 cuoc-song-cha-danh-tang-con-trai, ngày 18 – 12 – 2015)
  Xác định phong cách ngôn ngữ của đoạn trích bức thư trên.
  Người cha đã giải thích những lí do nào để khuyên con không nên giữ mối quan hệ 
quá thân thiết với một kẻ “bất cần đời”?
  Tại sao người cha lại khuyên: Sợ hãi là điều không thể tránh khỏi, nhưng con sẽ tìm 
thấy sức mạnh và nghị lực để vượt qua tất cả những điều đó?
  Theo anh (chị), lời khuyên cuộc sống nào người cha đã dành cho con ở trên là hữu ích 
nhất? Hãy giải thích.
 II. NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
 Hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh (chị) về lời khuyên 
của người cha được nêu trong đoạn trích ở phần Đọc – hiểu: Đừng để bản thân trở thành 
một kẻ vô trách nhiệm.
BÀI SỐ 5 Những người đặt bước chân đầu tiên của họ trên những con đường mới
 I. ĐỌC HIỂU
 Đọc đoạn trích dưới đây và thực hiện các yêu cầu:
 Kết thúc tiểu thuyết Suối nguồn, nhà văn Ayn Rand đã để cho nhân vật chính Howard Roark phát 
biểu như sau:
 Trong những thế kỉ qua, đã có những người đặt bước chân đầu tiên của họ trên những con đường 
mới; họ không được trang bị vũ khí gì ngoài tầm nhìn riêng của họ. Họ có mục đích khác nhau, 
nhưng tất cả đều có một số điều chung: bước chân của họ là bước chân đầu tiên, con đường của 
họ là con đường hoàn toàn mới, nhãn quan của họ không hề do vay mượn, và phản ứng mà họ nhận 
được luôn là sự căm ghét. Những nhà phát minh vĩ đại, những nghệ sĩ, những nhà tư tưởng đều 
phải đơn độc chống lại những người cùng thời với họ. Động cơ máy đầu tiên bị coi là ngu xuẩn. 
Chiếc máy bay đầu tiên bị coi là không tưởng. Chiếc máy dệt đầu tiên bị coi là con ác quỷ. Việc gây 
mê bị coi là tội lỗi Nhưng những người đó, với tầm nhìn không vay mượn, vẫn tiếp tục tiến lên. 
Họ đã chiến đấu, họ đã đau khổ và họ phải trả giá. Nhưng họ đã chiến thắng. 
 (Theo 
  Đoạn văn trên được viết theo phong cách ngôn ngữ nào?
  Phương thức biểu đạt của đoạn văn trên là gì?
  Đoạn văn trên nói lên điều gì? Hãy đặt tên cho đoạn văn ấy? 
  Theo anh (chị) vì sao: Những nhà phát minh vĩ đại, những nghệ sĩ, những nhà tư tưởng đều 
phải đơn độc chống lại những người cùng thời với họ. 
 II. NGHỊ LUẬN XÃ HỘI Hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh (chị) về ý kiến nêu ở phần 
Đọc – hiểu: Trong những thế kỉ qua, đã có những người đặt bước chân đầu tiên của họ trên những 
con đường mới; họ không được trang bị vũ khí gì ngoài tầm nhìn riêng của họ.
BÀI SỐ 6 Ứng xử trong văn hóa giao thông
 I. ĐỌC HIỂU
 Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu:
 Cách đây hai tháng, một người bạn Philippines đã gửi cho tôi cuốn sách mỏng với lời đề tặng: 
“Mặc dù cuốn sách này được viết cho Philippines, nhưng những gợi ý trong đó cũng có thể giúp 
ích cho đất nước bạn rất nhiều. Cầu chúc mọi điều tốt lành sẽ đến với Tổ quốc Việt Nam của bạn!”.
 Tôi mở ra và nhìn thấy tựa đề “12 điều nhỏ bé mỗi người Philippines có thể thực hiện để giúp ích 
Tổ quốc” (12 little things every Filipino can do to help our country). Tác giả – luật sư Alexander L. 
Lacson – chỉ là một thường dân, nhưng cuốn sách đã được khá nhiều nhân vật nổi tiếng của thế kỉ 
XX quan tâm và giới thiệu. 
 Đọc cuốn sách này, tôi thật sự bị thu hút vì những điều đơn giản mà tác giả đã trình bày và biện 
giải. Những điều đơn giản ấy có thể làm thay đổi ý thức, cách ứng xử và hành động của mỗi thành 
viên trong xã hội, của mỗi công dân trong một quốc gia.
 Hãy tuân thủ luật giao thông. Hãy tuân thủ luật pháp.
 Bạn có thể thắc mắc vì sao trong tất cả 12 điều nhỏ bé này, việc tuân thủ luật giao thông lại được 
đặt lên hàng đầu?
 Câu trả lời thật đơn giản. Luật giao thông là những nguyên tắc giản đơn nhất trong nền pháp 
luật của một đất nước. Nhưng khi thực thi được, nó cho thấy đất nước đó có một nền tảng luật pháp 
vững mạnh. Học cách tuân thủ luật này chính là hình thức căn bản để mọi công dân cùng xây dựng 
những chuẩn mực cho cộng đồng và xã hội.
 Việc làm nhỏ bé này hoàn toàn không làm chúng ta tốn công và tốn tiền, hoàn toàn dễ dàng thực 
hiện cho mọi người. Đó là vì luật giao thông hiện diện trong mọi mặt sinh hoạt của cuộc sống 
thường nhật, khi người dân phải ra đường. Chúng ta đối mặt với khoản luật này hằng ngày từ sáng 
đến tối. Do đó, quyết định tuân thủ hay không tuân thủ luật giao thông chính là điều kiện để tạo ra 
một môi trường liên tục cho mọi người cố gắng và nỗ lực trong từng ngày. Nếu chúng ta quyết tâm 
giữ luật giao thông vào hôm nay, chúng ta cũng có thể làm được điều đó vào ngày mai, vào ngày 
mốt và trong tương lai.
 Một ngày nào đó, việc tuân thủ luật giao thông của chúng ta sẽ có thể trở thành một thói quen, 
và dĩ nhiên, đó là thói quen tuân thủ chuẩn mực của quốc gia. Một ngày nào đó, việc tuân thủ luật 
giao thông làm cho chúng ta dễ tuân theo những điều luật phức tạp, khó khăn và quan trọng hơn 
trong luật pháp nhà nước. Một ngày nào đó, quyết tâm này có thể xây dựng một thói quen ứng xử 
trong văn hóa giao thông biết tôn trọng luật pháp của bất cứ công dân nào trong một đất nước văn 
minh.
 Đó là vì trật tự cũng giống như những bậc thang. Trước khi leo lên được bậc cao nhất, hãy bắt 
đầu bằng nấc thang thấp nhất, bởi lẽ “cuộc hành trình ngàn dặm nào cũng phải bắt đầu bằng một 
bước đi nhỏ bé đầu tiên” (trích châm ngôn của Lão Tử).
 (Theo báo điện tử Tuoitreonline, ngày 22 – 10 – 2007, Bài tập Ngữ văn 12, Tập 
 một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2017, trang 92, 93)
  Xác định phong cách ngôn ngữ và phương thức biểu đạt của đoạn văn bản?
  Tại sao có thể nói tuân thủ luật giao thông là điều nhỏ bé mỗi người Philíppin có thể 
thực hiện để giúp ích cho Tổ quốc và được đặt lên hàng đầu?
  Việc tuân thủ luật giao thông có ý nghĩa như thế nào với việc tuân thủ luật pháp Nhà 
nước.
  Từ thực trạng an toàn giao thông của nước ta hiện nay, anh (chị) có suy nghĩ gì về việc 
tuân thủ luật giao thông của người dân?
 II. NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
 Hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh (chị) về ý kiến được 
nêu ở phần Đọc – hiểu: Ứng xử trong văn hóa giao thông.
BÀI SỐ 7 Tổ quốc hôm nay nhìn từ biển
 I. ĐỌC HIỂU Đọc đoạn trích sau và thực hiện theo yêu cầu:
 Các anh đứng như tượng đài quyết tử
 Thêm một lần Tổ quốc được sinh ra
 Dòng máu Việt chảy trong hồn người Việt
 Đang bồn chồn thao thức với Trường Sa
 Khi hi sinh ở đảo đá Gạc Ma
 Họ đã lấy ngực mình làm lá chắn
 Để một lần Tổ quốc được sinh ra. 
 (Trích Tổ quốc ở Trường Sa – Nguyễn Việt Chiến)
  Đoạn thơ trên được viết theo thể thơ nào? Chỉ ra và nêu hiệu quả của phép tu từ được sử dụng 
trong câu thơ: Các anh đứng như tượng đài quyết tử.
  Hai từ “bồn chồn, thao thức” thể hiện tình cảm gì đối với Trường Sa?
  Đọc khổ thơ dưới đây: 
 Nếu Tổ quốc hôm nay nhìn từ biển
 Mẹ Âu Cơ hẳn không thể yên lòng
 Khi lớp lớp đè lên thềm lục địa
 Trong lòng người có ngọn sóng nào không?
 Nếu Tổ quốc nhìn từ bao quần đảo
 Lạc Long cha nay chưa thấy trở về
 Lời cha dặn phải giữ từng thước đất
 Máu xương này con cháu vẫn nhớ ghi.
 (Tổ quốc nhìn từ biển – Nguyễn Việt Chiến)
 Anh (chị) hãy cho biết ý nghĩa của câu thơ: Khi lớp lớp đè lên thềm lục địa/ Trong lòng người có 
ngọn sóng nào không?
  Câu thơ: Để một lần Tổ quốc được sinh ra gợi cho anh (chị) những suy nghĩ gì?
 II. NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
 Hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh (chị) về ý kiến được nêu ở 
trong Câu  phần Đọc – hiểu: 
 Nếu Tổ quốc hôm nay nhìn từ biển
 Mẹ Âu Cơ hẳn không thể yên lòng
 Khi lớp lớp đè lên thềm lục địa
 Trong lòng người có ngọn sóng nào không?
BÀI SỐ 8 Sự thành đạt của tôi không phải ở các dãy số trong tài khoản ngân hàng
 I. ĐỌC HIỂU
 Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu:
 Sự thành đạt của tôi không phải ở các dãy số trong tài khoản ngân hàng, mà chính là lúc 
tôi biết cho đi, san sẻ những gì mình có với những người cần được giúp đỡ. Tôi có học cao 
đến mấy cũng chưa đủ, chỉ khi nào tôi dùng sự hiểu biết của mình để hỗ trợ, nâng đỡ người 
khác, thì lúc đó tôi mới thực sự thành đạt.
 (Trích trả lời phỏng vấn của nhà văn nữ Phùng Lệ Lí trên báo Phụ nữ và 
 Đời sống, số 18, ngày 17 – 05 – 2009)
  Xác định phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn văn trên.
  Phong cách ngôn ngữ của đoạn trên là gì?
  Tìm thành phần hàm ý trong câu: Tôi có học cao đến mấy cũng chưa đủ, chỉ khi nào 
tôi dùng sự hiểu biết của mình để hỗ trợ, nâng đỡ người khác, thì lúc đó tôi mới thực sự 
thành đạt và phân tích hiệu quả sử dụng phương thức hàm ý ở trên.
  Thông điệp nào của đoạn trích trên có ý nghĩa nhất đối với anh (chị)?
 II. NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
 Hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày ý kiến của anh (chị) về ý kiến được 
nêu trong đoạn trích phần Đọc – hiểu: Sự thành đạt của tôi không phải ở các dãy số trong 
tài khoản ngân hàng, mà chính là lúc tôi biết cho đi, san sẻ những gì mình có với những 
người cần được giúp đỡ. BÀI SỐ 9 Ai cũng chọn việc nhẹ nhàng, gian khổ sẽ dành phần ai
 I. ĐỌC HIỂU
 Đọc đoạn trích dưới đây sau và thực hiện các yêu cầu:
 Ai cũng chọn việc nhẹ nhàng
 Gian khổ sẽ dành phần ai
 Ai cũng một thời trẻ trai
 Cũng từng nghĩ về đời mình
 Phải đâu may nhờ rủi chịu
 Phải đâu trong đục cũng đành
 Phải không anh, phải không em?
 Chân lí thuộc về mọi người
 Không chịu sống đời nhỏ nhoi! 
 Xin hát về bạn bè tôi 
 Những người sống vì mọi người
 Ngày đêm canh giữ đất trời 
 Rạng rỡ như rừng mai nở chiều xuân.
 (Trích Một đời người, một rừng cây – Trần Long Ẩn)
  Chỉ ra phương thức biểu đạt chính của đoạn thơ trên.
  Đoạn thơ thuộc phong cách ngôn ngữ nào? Xác định thể loại của đoạn thơ trên. 
  Đoạn thơ đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật nào? Nội dung của những lời hát trên 
là gì?
  Thông điệp mà tác giả muốn gửi gắm qua lời bài hát trên là gì?
 II. NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
 Hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh (chị) về ý kiến được 
nêu trong đoạn trích phần Đọc – hiểu: 
 Ai cũng chọn việc nhẹ nhàng
 Gian khổ sẽ dành phần ai
 Ai cũng một thời trẻ trai
 Cũng từng nghĩ về đời mình
 Phải đâu may nhờ rủi chịu
 Phải đâu trong đục cũng đành
 Phải không anh, phải không em?
BÀI SỐ 10 Bệnh vô cảm
 I. ĐỌC HIỂU
 Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu:
 Hội chứng vô cảm hay nói cách khác là căn bệnh trơ cảm xúc trước niềm vui, nhất là nỗi 
đau của người khác, vốn là một mặt trong hai phương diện cấu trúc bản chất Con – Người 
của mỗi sinh thể người. Tính “con” và tính “người” luôn luôn hình thành, phát triển ở mỗi 
con người từ khi lọt lòng mẹ cho đến khi nhắm mắt xuôi tay. Cái thiện và cái ác luôn luôn 
song hành theo từng bước đi, qua từng cử chỉ, hành vi của mỗi con người trong mối quan 
hệ với cộng đồng, với cha mẹ, anh chị em, bạn bè, bà con làng xóm, đồng bào, đồng loại. 
Trong cuộc hành trình lâu dài, gian khổ của một đời người, cái mất và cái được không phải 
đã được nhận ra một cách dễ dàng. Mất một đồng xu, một miếng ăn, mất một phần cơ thể, 
mất một vật sở hữu, con người nhận biết ngay. Nhưng có những cái mất, cái được nhiều 
khi lại không dễ gì cảm nhận được ngay. Nhường bước cho một cụ già cao tuổi, nhường 
chỗ cho bà mẹ có con nhỏ trên tàu xe chật chội, biếu một vài đồng cho người hành khất 
có mất có được nhưng không phải ai cũng đã nhận ra cái gì mình đã thu được; có khi là sự 
thăng hoa trong tâm hồn từ thiện và nhân ái. Nói như một nhà văn lớn, người ta chỉ lo túi 
tiền rỗng đi nhưng lại không biết lo tâm hồn mình đang vơi cạn, khô héo dần. Tôi muốn đặt 
vấn đề là cùng với sự báo động những hiểm họa trông thấy, cần báo động cả hiểm họa không trông thấy hay khó trông thấy. Hiện nay đã có quá nhiều dấu hiệu và sự kiện trầm 
trọng của hiểm họa vô cảm trong xã hội ta, nhất là trong tuổi trẻ. Bạo lực đã xuất hiện dữ 
dằn những tháng ngày gần đây báo hiệu nguồn gốc sâu xa ở sự xuống cấp nghiêm trọng về 
nhân văn, về bệnh vô cảm.
 (Trích Nguồn gốc sâu xa của hiểm họa, 
 Bài tập Ngữ văn 12, Tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2017, trang 36 – 37)
  Chỉ ra phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích.
  Theo tác giả, nguồn gốc sâu xa của nạn bạo lực xuất hiện gần đây là gì?
  Tác giả đã thể hiện thái độ gì khi bàn về hiểm họa vô cảm trong xã hội hiện nay?
  Anh (chị) suy nghĩ như thế nào khi có những người chỉ lo túi tiền rỗng đi lo tâm hồn mình đang 
vơi cạn, khô héo dần?
 II. NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
 Hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh (chị) về ý kiến được nêu ở 
phần Đọc – hiểu: Bệnh vô cảm.
BÀI SỐ 11 Sự sống nảy sinh từ cái chết
 I. ĐỌC HIỂU
 Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu:
 bông súng tím mọc lên từ nước
 bão Haiyan mọc lên từ biển
 bão Haiyan cho tôi kinh hoàng
 bông súng tím cho tôi bình yên
 rồi có thể người ta quên 
 mà nhớ
 trong siêu bão một bông súng nở
 bông súng ấy màu tím
 bão Haiyan màu gì?
 (Trích Bông súng và siêu bão, báo Thanh niên 
 chủ nhật, 17 – 11 – 2013, Thanh Thảo)
  Chỉ ra và phân tích giá trị của thủ pháp nghệ thuật chính nhà thơ đã sử dụng để khắc họa hai 
hình tượng này?
  Hai câu thơ: bông súng tím mọc lên từ nước, bão Haiyan mọc lên từ biển được viết theo thủ 
pháp nghệ thuật gì? Ý thơ gợi những suy nghĩ gì?
  Câu thơ: trong siêu bão một bông súng nở thể hiện cảm hứng nhân sinh gì và gợi đến liên tưởng 
nào?
  Hai câu kết: bông súng ấy màu tím, bão Haiyan màu gì? Có thể gợi ra những xúc cảm hoặc 
suy ngẫm gì?
 II. NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
 Từ hình ảnh trong siêu bão một bông súng nở ở câu trả lời số  phần Đọc – hiểu, anh (chị) hãy 
viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) thể hiện cảm hứng nhân sinh: Sự sống nảy sinh từ cái chết, 
hạnh phúc hiện hình từ trong những hi sinh, gian khổ, ở đời này không có con đường cùng, chỉ có 
những ranh giới. Điều cốt yêu là phải có đủ sức mạnh để bước qua những ranh giới ấy.
BÀI SỐ 12 Lòng nhân ái mang lại hạnh phúc
 I. ĐỌC HIỂU
 Đọc đoạn trích dưới đây và thực hiện các yêu cầu:
 “Ngày Hạnh phúc” được lấy từ ý tưởng của Bhutan – Vương quốc bé nhỏ nằm sâu trong lục địa 
miền đông Himalayas, vốn được đánh giá là nước có chỉ số hạnh phúc cao dựa trên các yếu tố như: 
sức khỏe, tinh thần, giáo dục, môi trường, chất lượng quản lí và mức sống của người dân.
 Bhutan là quốc gia đã ghi nhận uy thế của hạnh phúc quốc gia hơn là thu nhập quốc gia từ những 
năm đầu tiên của thập kỉ 70 thế kỉ XX và nổi tiếng với việc thực thi mục tiêu tổng hạnh phúc quốc 
gia thay vì tổng sản phẩm quốc nội. Đại diện quốc gia Bhutan cho rằng nhu cầu về “Ngày Hạnh phúc” này là đối với tất cả quốc gia 
và con người trên toàn thế giới để có những bước vượt lên trên sự khác biệt giữa các nước và con 
người trên toàn thế giới và liên kết, đoàn kết toàn nhân loại.
 Việc Liên hiệp quốc chọn ngày 20 tháng 3 là “Ngày Quốc tế Hạnh phúc”, còn vì đây là ngày đặc 
biệt trong năm, khi mặt trời nằm ngang đường xích đạo, nên trong ngày này có độ dài ngày và đêm 
bằng nhau – là biểu tượng cho sự cân bằng, hài hòa của vũ trụ. Cũng là biểu tượng của sự cân 
bằng giữa âm và dương, giữa ánh sáng và bóng tối, giữa ước mơ và hiện thực Bởi vậy ngày 20 
tháng 3 – “Ngày Quốc tế Hạnh phúc” cũng truyền tải thông điệp rằng: cân bằng, hài hòa là một 
trong những chìa khóa để mang đến hạnh phúc.
 Ngày 20 tháng 3 năm 2013, Liên hiệp quốc đã tổ chức Ngày Quốc tế Hạnh phúc đầu tiên với 
thông điệp chính gửi tới toàn thế giới: “Hãy hành động vì hạnh phúc”.
 Năm 2014 là năm đầu tiên Việt Nam chính thức tổ chức các hoạt động nhân “Ngày Quốc tế Hạnh 
phúc”. Chủ đề Ngày Hạnh phúc năm 2014 của Việt Nam: “Yêu thương và chia sẻ” được tiếp nối từ 
chủ đề “Kết nối yêu thương” của năm Gia đình Việt Nam 2013. Ngày 20 tháng 3, Bộ Văn hóa, Thể 
thao và Du lịch tổ chức kỉ niệm buổi lễ long trọng tại Nhà hát Lớn Hà Nội với chủ đề “Yêu thương 
và chia sẻ”.
 Năm 2015, thông điệp “Ngày Quốc tế Hạnh phúc” là “Hưởng ứng Ngày Quốc tế Hạnh phúc 20 
tháng 3! Hãy hành động vì gia đình no ấm, tiến bộ, hạnh phúc, văn minh! Hãy tạo ra môi trường 
sống và làm việc hạnh phúc hơn!
 (Theo 
  Liên hiệp quốc lựa chọn và tuyên bố Ngày Quốc tế Hạnh phúc vào thời gian nào? Vì 
sao Liên hiệp quốc chọn ngày 20 – 3 là Ngày Quốc tế Hạnh phúc?
  Ở Bhutan, chỉ số hạnh phúc tỉ lệ thuận với thu nhập quốc gia và tổng sản phẩm quốc 
nội. Đúng hay sai? Theo anh (chị) thu nhập quốc gia có ảnh hưởng đến chỉ số hạnh phúc 
của người dân không? Vì sao?
  Anh (chị) thích nhất thông điệp nào của Liên hiệp quốc trong Ngày Quốc tế Hạnh 
phúc? Cá nhân anh (chị) sẽ làm gì để thực hiện thông điệp đó?
  Từ văn bản trên, anh (chị) nêu quan niệm riêng về hạnh phúc.
 II. NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
 Hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh (chị) về ý kiến: Lòng nhân 
ái mang lại hạnh phúc.
BÀI SỐ 13 Đồng cảm và sẻ chia, rất cần trong cuộc sống
 I. ĐỌC HIỂU
 Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu:
 Đời chật chội khiến lòng ta sống hẹp
 Đường quanh co nên nhân thế quanh co?
 Ngày nắng hạ biến ta thành sa mạc
 Ngó đau thương hồn vô cảm, ơ thờ 
 Tôi không đợi mong anh bao hoàn hảo
 Vì chính mình đã toàn vẹn gì đâu!
 Chỉ xin thắp trong trái tim hoài bão
 Sống trên đời ý nghĩa, biết thương nhau.
 Sẽ sai sót nếu nghĩ mình luôn đúng
 Và mọi người ai nấy cũng đều sai
 Người biết sống, sống giữa nghìn khác biệt
 Vẫn nhìn nhau, thông cảm, biết quan hoài.
 Trong bóng tối ta vẫn nhiều cố tật
 Chớm buông lời liền nghĩ đến tự thân Ai cũng có những niềm riêng, bí mật
 Để cho yên, thì khoảng cách thêm gần.
 Lòng như nắng trải đều, không một phía
 Hồn như mưa, mưa khắp cả ngàn phương
 Tình như gió tỏa về muôn vạn hướng
 Sống như là không cố chấp. Yêu thương.
 Cuộc đời người như gió thoảng mây trôi
 Hãy sống trọn bằng trái tim nhiệt huyết
 Đồng cảm và sẻ chia, rất cần trong cuộc sống
 Để nhân lên vẻ đẹp của cuộc đời.
 (Theo Sống như là – Thích Tánh Tuệ)
  Bài thơ trên được làm theo thể thơ nào? Hãy tìm điểm đặc biệt trong bài thơ? Tìm 
phương thức biểu đạt của bài thơ trên. 
  Xác định thông tin đúng, sai dưới đây:
 A. Thích Tánh Tuệ là một nhà thơ, một vị Linh mục.
 B. Câu thơ: Chỉ xin thắp trong trái tim hoài bão/ Sống trên đời ý nghĩa, biết thương nhau 
là hành động quỳ lạy để xin mọi người sống yêu thương.
 C. Bài thơ đề cập đến cách sống và chọn lối sống yêu thương, đoàn kết, sẻ chia để cuộc 
đời thêm có ý nghĩa.
 D. Câu thơ: Sống như là không cố chấp. Yêu thương. Là lời nhắn nhủ tâm tình, ý vị. 
Bởi, cố chấp sẽ làm cho con người thêm buồn khổ, vậy hà cớ gì mà không yêu thương để 
cuộc đời thêm đẹp, thêm vui.
  Hãy nêu nội dung chính của bài thơ. Câu thơ: Trong bóng tối ta vẫn nhiều cố tật gợi 
cho anh (chị) suy nghĩ gì?
  Viết đoạn văn ngắn (khoảng 6 – 8 dòng) trình bày nghĩ của anh (chị) về khổ thơ dưới 
đây:
 Lòng như nắng trải đều, không một phía
 Hồn như mưa, mưa khắp cả ngàn phương
 Tình như gió tỏa về muôn vạn hướng
 Sống như là không cố chấp. Yêu thương.
 II. NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
 Hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh (chị) về ý kiến được nêu 
trong phần Đọc – hiểu: Đồng cảm và sẻ chia, rất cần trong cuộc sống.
BÀI SỐ 14 Gia đình và quê hương là chiếc nôi nâng đỡ cuộc đời con
 I. ĐỌC HIỂU
 Đọc đoạn trích dưới đây và thực hiện theo yêu cầu:
 Chắc có lẽ trong mỗi chúng ta ai cũng luôn đi tìm cho mình một câu trả lời về đất nước. Đất nước 
vốn là khái niệm trừu tượng, mà thoạt đầu con người khó có thể cắt nghĩa cho thật gãy gọn, rõ 
ràng. Nhưng những người thân như ông bà, cha mẹ, anh em thì lại vô cùng cụ thể và được mỗi 
người cảm nhận trong những mối quan hệ cũng vô cùng cụ thể. Đó là mối quan hệ gắn bó máu thịt 
hình thành ngay từ khi ta cất tiếng khóc chào đời và sẽ đi theo ta suốt cuộc đời với biết bao biến 
cố, thăng trầm, buồn vui, hi vọng 
 Từ cái nôi gia đình, mỗi người đều có một tuổi thơ gắn liền với kỉ niệm về cây đa, bến nước, sân 
đình, lũy tre, mái trường, thầy cô, bè bạn. Theo thời gian, những kỉ niệm ấy dần dần trở thành sợi 
dây tình cảm neo giữ tình yêu của mỗi con người với gia đình, quê hương Và có thể nói, chính 
tình yêu đối với gia đình và quê hương sẽ khơi nguồn cho tình yêu đất nước.
 (Theo 
  Nêu nội dung và xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản trên?