Đề cương chi tiết ôn thi THPT Quốc gia môn Sinh học

tắc bổ sung (A liên kết T bằng 2 liên kết H, T liên kết A bằng 2 liên kết H, G
liên kết X bằng 3 liên kết H, X liên kết G bằng 3 liên kết)
- Enzim tham gia chính là ADN-pôlimêraza giúp các Nu, ARN-
- Vị trí – thời điểm: Xảy ra trong nhân tế bào, kì trung gian (pha S)
- Diễn biến: 3 bước
+ Tháo xoắn ADN: Enzim tháo xoắn gắn vào ADN làm tháo xoắn ADN, enzim ADN
gắn vào vùng điều hòa của gen
+ Tổng hợp mạch ADN mới, các Nu tự do từ môi trường đến bổ sung với các Nu trên
mỗi mạch của ADN mẹ
+ Kết quả: sao 1 lân nhân đôi; từ 1 ADN mẹ 2 ADN con giống hệt nhau và giống
mẹ
* Cấu trúc và chức năng các loại ARN
+ mARN
+ tARN
+ rARN
* Quá trình tổng hợp ARN
- Vị trí – thời điểm (xảy ra ở kỳ trung gian-Pha S)
- Diển biến:
+ Tháo xoắn ADN, ARN-pôlimêraza gắn vào gen tại vùng đều hoà, trượt theo chiều
3’-5’ của mạch mã gốc và các nuclêôtit tự do trong môi trường nội bào đến bổ sung
theo nguyên tắc bổ sung với mạch mã gốc(A liên kết với U, T liên kết với A, G liên
kết với X và ngược lại)
+ Tổng hợp mạch mới theo nguyên tắc bổ sung
+ Kết quả: sau 1 lần phiên mã, từ 1 ADN mã 1mARN, 1rARN, 1tARN.
- Gen ở sinh vật nhân sơ ( gen
không phân mãnh, trên gen có
các đoạn intron không mã hóa
cho axit amin, xen kẽ là các
đoạn exon mã hóa axit amin) và
sinh vật nhân thực ( gen phân
mãnh)
- Có 4 Nu có 64 mã di truyền
(AUG mã mở đầu cho mêtiônin
ở sinh vật nhân thực, foocmin
mêtiônin ở sinh vật nhân sơ, bộ
ba kết thúc UAA, UAG, UGA)
* Vi rut HIV có quá trình sao
mã ngược ARN  AND  ARN 
Protein
- Chiều tổng hợp 2 mạch mới
của ADN (ngược chiều nhau:
mạch 3’-5’mạch tổng hợp liên
tục, mạch 5’-3’ tổng hợp gián
đoạn-tổng hợp từng đoạn ngắn
Okazaki 1000-2000 Nu)
- Khác biệt trong phiên mã ở
sinh vật nhân thực phải trải qua
quá trình chế biến để tạo nên
phân tử mARN hoàn chỉnh còn
ở sinh vật nhân sơ không qua
quá trình chế biến để tạo mARN
hoàn chỉnh (gen phân mãnh và
gen không phân mãnh ).
- Chiều tổng hợp ARN theo
chiều 5’-3’.
- Sinh tổng
hợp ...là trình tự
nuclêôtit giúp ribôxôm gắn vào
và bắt đầu dịch mã. Ở sinh vật
nhân sơ axit amin mở đầu là
foocmin mêtiônin, ở sinh vật
nhân thực axit amin mở đầu là
mêtiônin.
- Mã kết thúc là UAA, UAG,
UGA là những trình tự nuclêotit
báo hiệu chấm dứt quá trình
dịch mã kết thúc tổng hợp chuỗi
pôlipeptit, không mã hoá axit
amin
- Các axit amin liên kết lại với
nhau bằng liên kết peptit.
Vai trò của protein ức chế : gắn
Đề cương chi tiết ôn thi THPT quốc gia
1. Mô hình cấu trúc của Operon Lac: gồm các thành phần
- Gen cấu trúc
- Vùng vận hành (O)
- Vùng khởi động (P)
- Gen điều hòa (R)
2. Sự điều hoà hoạt động operon Lac
* Khi môi trường không có Lactozo:
Gen điều hoà hoạt động quy định tổng hợp prôtêin ức chế. Prôtêin này có ái lực
với vùng vận hành O nên gắn vào vùng vận hành O ngăn cản quá trình phiên mã của
các gen cấu trúc Z, Y, A nên các gen này không hoạt động.
* Khi môi trường có Lactozo:
Gen điều hoà hoạt động quy định tổng hợp prôtêin ức chế. Lactozo đóng vai trò là
chất cảm ứng gắn với prôtêin ức chế làm biến đổi cấu hình không gian của prôtêin ức
chế nên nó không thể gắn vào vùng vận hành O nên ARN polymeraza có thể liên kết
với promoter để tiến hành phiên mã.
Các mARN của các gen cấu trúc được dịch mã tạo ra các enzim phân giải lactozo
Khi đường lactozo bị phân giải hết thì prôtêin ức chế lại bám vào vùng vận hành
và quá trình phiên mã dừng lại.
vào vùng vận hành, ức chế quá
trình phiên mã
Ở sinh vật nhân thực, sự phiên
mã xảy ra trong nhân, dịch mã
xảy ra ở tế bào chất: 2 quá trình
xảy ra không đồng thời nên điều
hoà phiên mã phức tạp hơn và
được tiến hành ở nhiều giai đoạn
từ trước phiên mã đến sau dịch
mã.
Ngoài ra, ở sinh vật nhân thực
còn có yếu tố điều hoà khác như
các gen gây tăng cường, gen gây
bất hoạt
+ Gen tăng cường tác động
lên gen điều hoà làm tăng sự
phiên mã
+ Gen bất hoạt làm ngừng
quá trình phiên mã
Đột biến gen
*Phân biệt đột biến và thể đột biến
-Đột biến gen: là những biến đổi nhỏ tr...)
- Virut viêm gan B, hecpet..
- Acridin chèn vào mạch khuôn
cũ gây đột biến thêm Nu, chèn
vào mạch đơn mới tổng hợp sẽ
tạo nên đột biến mất một cặp Nu
Hình thái ,
cấu trúc và
chức năng
của nhiễm sắc
thể
* Hình thái – cấu trúc nhiễm sắc thể
a. Hình thái nhiễm sắc thễ :
- Quan sát rõ nhất ở Kì giữa của nguyên phân khi nhiễm sắc thể co ngắn cực đại nó
có hình dạng, kích thước đặc trưng cho từng loài .
- Mỗi loài có một bộ nhiễm sắc thể đặc trưng về số lượng, hình thái, kích thước và
cấu trúc (sự phân bố các gen trên NST)
- Trong tế bào cơ thể nhiễm sắc thể tồn tại thành từng cặp tương đồng ( bộ nhiễm sắc
thể 2n). Cặp NST tương đồng là cặp NST giống nhau về hình dạng, kích thước và
cấu trúc của NST.
- Mỗi nhiễm sắc thể đều chứa tâm động, 2 bên của tâm động là cánh của nhiễm sắc
thể và tận cùng là đầu mút
- Số lượng NST không phản ánh sự tiến hoá của loài, mà sự tiến hoá thể hiện qua sự
cấu trúc của gen trên NST.
b.Cấu trúc siêu hiển vi của nhiễm sắc thể .
- Một đoạn ADN (khoảng 146 cặp Nu) quấn quanh 8 phân tử prôtêin loại Histôn
( khoảng 1 3/4 vòng ) tạo nên Nuclêôxôm
- Chuỗi Nucleôxôm (mức xoắn 1) tạo sợi cơ bản có đườc kính ≈ 11nm
-Sợi cơ bản (mức 2) tạo sợi chất nhiễm sắc có đường kính ≈30nm
- Sợi chất nhiễm sắc xoắn mức 3 tạo nên vùng xếp cuộn dạng ống rỗng có đường
kính ≈300nm.
- Dạng ống tiếp tục xoắn tiếp tạo nên sợi crômatit có đường kính 700nm.
Ví dụ : người : 2n= 46 , ruồi
giấm : 2n = 8, đậu Hà lan = 14,
vượng người =48.....
- Ở thực vật khi mất đoạn nhỏ
nhiễm sắc thể ít ảnh hưởng 
loại khỏi NST những gen không
mong muốn ở một số giống cây
trồng
- Tính trạng do gen quy định
được tăng cường biểu hiện (có
lợi hoặc có hại như lặp đoạn
mang gen mã hoá amilaza ở lúa
Đột biến cấu
trúc nhiễm
sắc thể
c. Chức năng của NST
- Lưu trữ, bảo quản và truyền đạt thông tin di truyền.
- Bảo đảm sự phân chia đều vật chất di truyền cho các tế bào con nhờ sự phân chia
đều của NST trong phân bào.
- Điều hoà mức độ hoạt động của g