Đề cương ôn tập Vật lí Lớp 7 - Trường THCS Minh Quang

 ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP MÔN VẬT LÝ 7
PHẦN I: LÝ THUYẾT
 Chương I: Quang học
 Câu 1: Khi nào ta nhận biết được ánh sáng? Khi nào ta nhìn thấy một vật? 
Nguồn sáng là gì? Vật sáng là gì? Mặt Trăng có phải là nguồn sáng không?
 - Ta nhận biết được ánh sáng khi có ánh sáng truyền vào mắt ta.
 - Ta nhìn thấy một vật khi có ánh sáng truyền từ vật đó vào mắt ta.
Lưu ý:(Vật đen là vật không tự phát ra ánh sáng và cũng không hắt lại ánh sáng 
chiếu vào nó. Sở dĩ ta nhận ra vật đen vì nó được đặt bên cạnh những vật sáng 
khác).
 - Nguồn sáng là vật tự nó phát ra ánh sáng.
 - Vật sáng gồm nguồn sáng và những vật hắt lại ánh sáng chiếu vào nó.
 - Mặt trăng không phải nguồn sáng, chỉ là vật hắt lại ánh sáng từ Mặt Trời
 Câu 2: Phát biểu định luật truyền thẳng ánh sáng? * Tía sáng là gì?Chùm 
sáng là gì? Có mấy loại chùm sáng?
 - Định luật truyền thẳng ánh sáng: Trong môi trường trong suốt và đồng tính 
ánh sáng truyền đi theo đường thẳng.
 * Tia sáng : Đường truyền của ánh sáng được biểu diễn bằng một đường thẳng 
có hướng gọi tia sáng
 * Chùm sáng là gì? Có mấy loại chùm sáng?
 - Chùm sáng gồm nhiều tia sáng hợp thành. Có 3 loại chùm sáng:
 - Chùmsáng song song: Gồm các tia sáng không giao nhau trên đường 
 truyền của chúng.
 - Chùm sáng hội tụ: Gồm các tia sáng giao nhau trên đường truyền của 
 chúng.
 - Chùm sáng phân kỳ: Gồm các tia sáng loe rộng ra trên đường truyền của 
 chúng.
 Lưu ý: Cách vẽ 
 - Chùm sáng song song - Chùm sáng hội tụ
 - Chùm sáng phân kì
 Câu 3: Bóng tối là gì? Bóng nửa tối là gì? Nhật thực là gì? Nguyệt thực xảy 
ra khi nào?
 Bóng tối: Nằm phía sau vật cản, không nhận được ánh sáng từ nguồn sáng 
truyền tới.
 Bóng nửa tối: Nằm phía sau vật cản, chỉ nhận được 1 phần ánh sáng từ nguồn 
sáng truyền tới.
 - Nhật thực toàn phần (hay một phần) quan sát được ở chỗ có bóng tối (hay 
bóng nữa tối) của Mặt Trăng trên Trái Đất.
 - Nguyệt Thực xảy ra khi Mặt Trăng bị Trái Đất che khuất không được Mặt 
Trời chiếu sáng.
 Câu 4: Phát biểu định luật phản xạ ánh sáng?
 1 ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP MÔN VẬT LÝ 7
 - Tia phản xạ nằm trong cùng mặt phẳng chứa tia tới và đường pháp tuyến 
của gương ở điểm tới.
 Góc phản xạ bằng góc tới.
 Cho hình vẽ sau
 + Vẽ tia phản xạ
 + Tính số đo góc phản xạ 
Câu 5:Tính chất ảnh của vật tạo bởi gương phẳng?
- Ảnh ảo tạo bởi gương phẳng không hứng được trên màn chắn và lớn bằng vật.
- Khoảng cách từ một điểm của vật đến gương bằng khoảng cách từ ảnh của 
điểm đó đến gương.
- Các tia sáng từ điểm sáng S tới gương phẳng cho tia phản xạ có đường kéo dài 
đi qua ảnh ảo S’.
Câu 6: Tính chất ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lồi? So sánh vùng nhìn 
thấy của gương cầu lồi và vùng nhìn thấy của gương phẳng có cùng kích 
thước.
- Ảnh ảo tạo bởi gương cầu lồi không hứng được trên màn chắn và nhỏ hơn vật.
- Vùng nhìn thấy của gương cầu lồi rộng hơn vùng nhìn thấy của gương phẳng 
có cùng kích thước.
 * Áp dụng: Trên xe ô tô, xe máy người ta lắp một gương cầu lồi phía trước 
người lái xe để quan sát phía sau mà không lắp một gương phẳng. Làm như thế 
có lợi gì?
- Vì vùng nhìn thấy của trong gương cầu lồi rộng hơn vùng nhìn thấy trong 
gương phẳng có cùng kích thước giúp người lái xe nhìn được khoảng rộng hơn 
ở đằng sau.
Câu 7: Tính chất ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lõm? Gương cầu lõm 
có tác dụng gì?
- Ảnh ảo tạo bởi gương cầu lõm không hứng được trên màn chắn và lớn hơn vật.
- Gương cầu lõm có tác dụng biến đổi một chùm tia tới song song thành một 
chùm tia phản xạ hội tụ vào một điểm và ngược lại, biến đổi một chùm tia tới 
phân kì thích hợp thành một chùm tia phản xạ song song. `
 2 ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP MÔN VẬT LÝ 7
 Chương 2: Âm học
Câu 8: Nguồn âm là gì? Các nguồn âm có chung đặc điểm gì?
 - Những vật phát ra âm thanh gọi là nguồn âm.
 - Các vật phát ra âm (nguồn âm) đều dao động.
Câu 9: Tần số dao động là gì? Đơn vị tần số là gì? Khi nào vật phát ra âm 
phát ra cao (âm bổng)? khi nào vật phát ra âm thấp (âm trầm)?
 - Số dao động trong một giây gọi là tân số. Đơn vị tần số là héc, ký hiêu 
 Hz.
 - Khi tần số dao động càng lớn thí âm phát ra càng cao.
 - Khi tần số dao động càng nhỏ thí âm phát ra càng thấp.
 Lưu ý: (Quan trọng)
 Thông thường tai người có thể nghe được âm có tần số trong khoảng từ 20Hz 
 đến 20000Hz.
 Những âm có tần số dưới 20Hz gọi là hạ âm. Những âm có tần số lớn hơn 
 20000Hz gọi là siêu âm.
 Con chó và một số động vật khác có thể nghe được âm có tần số thấp hơn 
 20Hz, cao hơn 20000Hz.
 * Cách tính tần số : Ví dụ : Một vật trong 2 phút thực hiện được 1200 dao 
 dao động. Tính tần số dao động đó và cho biết vật đó có phát ra âm không và 
 tai người nghe được không ?
 Giải : 2’ = 120s 1200 dao động
 1s 1200.1/120 = 10 dao động.
 Vậy tần số của dao động trên là 10Hz.
 - Vật có dao động nên phát ra âm. Âm này có tần số 10Hz < 20 Hz nên tai 
 người không thể nghe được.
Câu 10: Khi nào âm phát ra to? Khi nào âm phát ra nhỏ? Độ to của âm 
được đo bằng đơn vị gì?
 - Biên độ dao động càng lớn thì âm phát ra càng to.
 - Biên độ dao động càng nhỏ thì âm phát ra càng nhỏ.
 - Độ to của âm được đo bằng đơn vị dêxiben (dB)
Câu 11: Âm thanh có thể truyền được trong những môi trường nào? Âm 
thanh không truyền được trong môi trường nào?
 - Âm thanh có thể truyền được trong môi trường rắn, lỏng và khí.
 - Âm thanh không thể truyền được trong chân không.
Câu 12: Trong 3 môi trường rắn, lỏng, khí. Vận tốc truyền âm trong môi 
trường nào lớn nhất, môi trường nào nhỏ nhất?
 - Vận tốc truyền âm trong chất rắn lớn nhất, trong chất khí nhỏ nhất (vận 
 tốc truyền âm: trong chất rắn (Thép : 6100 m/s)> trong chất lỏng (nước: 
 1500m/s) > trong chất khí (không khí: 340 m/s).
Câu 13:Các vật như thế nào thì phản xạ âm tốt? Các vật như thế nào thì 
phản xạ âm kém?
 - Những vật có bề mặt cứng, nhẵn là những vật phản xạ âm tốt.( hấp thụ 
 âm kém)
 3 ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP MÔN VẬT LÝ 7
 - Những vật có bề mặt mềm, gồ ghề là những vật phản xạ âm kém. ( hấp 
 thụ âm tốt)
 Lưu ý: Phản xạ âm – Tiếng vang:
 + Am dội lại khi gặp mặt chắn là âm phản xạ. 
 + Tiếng vang là âm phản xạ nghe được cách âm phát ra ít nhất 1/15 giây.
 + Vật phản xạ âm tốt: cứng, nhẵn. Vật phản xạ âm kém: mềm, gồ ghề.
Câu 14: Nêu một số biện pháp có thể chống ô nhiễm tiếng ồn?
 - Giảm độ to của tiếng ồn phát ra
 - Ngăn chặn đường truyền của tiếng ồn.
 - Làm cho âm truyền theo hướng khác.
 Lưu ý: Tiếng ồn gây ô nhiễm là tiếng ồn to và kéo dài làm ảnh hưởng xấu 
 đến sức khỏe, hoạt động của con người.
 II. BÀI TẬP:
 Câu 1: Chiếu một tia sáng lên một gương phẳng ta thu được một tia phản xạ tạo 
bởi tia tới một góc 130o. Vẽ hình và tính góc tới.
 * Vẽ hình:
 R
 * Tính góc tới:
 - Ta có góc i + i’ = 130o
 i’ = I = 130o/2 = 65o
Câu 2: Chiếu một tia tới SI tới một gương phẳng hợp với gương một góc 30 0 . 
Vẽ hình xác định tia phản xạ và tính góc phản xạ bằng bao nhiêu ? ( Nêu cách 
vẽ ) 
Cách vẽ : 
 - Vẽ gương và tia tới. 
 - Vẽ pháp tuyến IN.
 - Xác định góc tới i
 - Vẽ tia phản xạ IR sao cho i’ = i
 Tính i’ :
 GIN = GIS + SIN = 900
 => SIN = i = GIN – GIS = 900 - 300 = 600
 Hay i’ = i = 600
 4 ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP MÔN VẬT LÝ 7
Câu 3:Trên hình vẽ là các tia tới gương phẳng. Hãy vẽ tiếp các tia phản xạ và 
xác định độ lớn của góc phản xạ?
 N
 S
 400
 I
Câu 4:Trên hình vẽ là một gương phẳng và hai điểm N, M. Hãy tìm cách vẽ tia 
tới và tia phản xạ của nó sao cho tia tới đi qua điểm M và tia phản xạ đi qua 
điểm N.
 .M
 N .
Câu 5: Một vật hình mũi tên AB đặt trước gương phẳng như hình vẽ. Hãy xác 
định ảnh A’B’ của vật AB qua gương.
 B
 A
Câu 6: Một điểm sáng S đặt trước và chiếu một chùm sáng phân kỳ lên một 
gương phẳng như hình vẽ. Hãy xác định chùm tia phản xạ.
 S
 K I
Câu 7: Cho một gương phẳng và vật AB.
 a. Phải đặt vật AB như thế nào để ảnh A’B’ cùng chiều với vật? (vẽ hình)
 b. Phải đặt vật như thế nào để ảnh A’B’ ngược chiều với vật? (vẽ hình) 
Câu 8: Trong TN ở hình 1.1, nếu ta thắp một nắm hương để cho khối bay lên ở 
phía trước đèn pin, ta sẽ thấy một vệt sáng từ đèn phát ra xuyên qua khói. Giải 
thích vì sao?Biết rằng khói gồm các hạt nhỏ li ti bay lơ lửng.
 5 ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP MÔN VẬT LÝ 7
 Trả lời:Khói gồm các hạt li ti ,các hạt này được chiếu sáng trở thành vật 
sáng.Do đó ánh sáng từ các hạt đó truyền đến mắt
Câu 9: Cho 3 cái kim. Hãy nêu rõ cách ngắm như thế nào để chúng thẳng 
hàng?Giải thích vì sao phải làm như thế?
 Trả lời: Đặt mắt sao cho chỉ nhìn thấy kim gần mắt nhất mà không nhìn 
thấy kim còn lại 
*Giải thích :Kim 1 là vật chắn sáng của kim 2 , kim 2 là vật chắn sáng của kim 3 
.Do ánh sáng truyền theo đường thẳng nên ánh sáng từ kim 2,3 bị chắn không 
tới mắt .
Câu 10: Giải thích vì sao đứng ở nơi có Nhật Thực toàn phần ta lại không nhìn 
thấy Mặt Trời và thấy trời tối lại
Trả lời: Nơi có nhật thực tòan phần nằm trong vùng bóng tối của Mặt trăng bị 
Mặt trăng che khuất không cho ánh sáng Mặt trời chiếu đến .Vì thế đứng ở đó ,ta 
không nhìn thấy Mặt trời và trời lại tối 
Câu 11: Trên hình vẽ 1 tia tới SI chiếu lên một GP. a)Hãy vẽ tia phản xạ?b)Giữ 
nguyên tia tới SI, muốn thu được 1 tia phản xạ có hướng thẳng đứng từ dưới lên 
trên thì phải đặt gương như thế nào?Vẽ hình?
 S
 I
Câu 12: Vẽ ảnh của vật tạo bởi gương phẳng trong các trường hợp sau:
 B A B
 A A B B 
A 
Câu 13: Cho tia tới SI hợp với gương phẳng 1 góc 300 như hình vẽ: N
 a. Hãy tính góc tới và góc phản xạ.
 b. Hãy vẽ tia phản xạ của tia sáng này: S
 .
 . 300
 . I 
Câu14:Cho 1 điểm sáng S đặt trước gương phẳng (Hình 3)
 a) vẽ ảnh S’ của S tạo bởi gương (Dựa vào tính chất của ảnh)
 b) Vẽ tia sáng SI cho tia phản xạ đi qua điểm A
 6 ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP MÔN VẬT LÝ 7
 . A
 . S
Câu 15: : Có hai điểm sáng S1, S2 đặt trước gương phẳng?
 1. Vẽ ảnh của mỗi điểm tạo bởi gương phẳng?
 2. Vẽ hai chùm tia tới từ S 1, S2 và hai chùm tia phản xạ tương ứng trên 
gương?
 3. Xác định vùng nhìn thấy của S1’ và S2’
 S2
 S1
Câu 16: Cho vật sáng ABC đặt trước gương phẳng. Hãy vẽ ảnh A’B’C’
 của ABC tạo bởi gương phẳng.
 B
 A
 C
Câu 17: Vẽ tia phản xạ trong các trường hợp sau:
 S1 
 450
 S1
 450
Câu 18: Một vật sáng AB đặt trước một gương phẳng ( hình vẽ ) . 
 a/ Hãy vẽ ảnh A’B’ của vật tạo bởi gương. 
 b/ Hãy vẽ vùng đặt mắt để nhìn thấy ảnh A’B' . 
 7 ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP MÔN VẬT LÝ 7
 A
 B
 GP 
Câu 19 :Giải thích tại sao trong phòng có cửa gỗ đóng kín không bật đèn ta 
không nhìn thấy mảnh giấy trắng đặt trên bàn
Giải:
Vì khi không bật đèn thì không có ánh sáng chiếu tới mảnh giấy trắng và như 
vậy sẽ không có ánh sáng phản chiếu lại vào mắt ta, nên ta không nhìn thấy 
mảnh giấy trắng được.
Câu 20: Để xác định độ sâu của đáy biển, một tàu neo cố định trên mặt nước và 
phát ra siêu âm rồi thu lại siêu âm phản xạ sau 1,4 giây. Biết vận tốc truyền siêu 
âm trong nước là 1500m/s. Em hãy tính độ sâu của đáy biển.
 8 ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP MÔN VẬT LÝ 7
PHẦN II. MỘT SỐ ĐỀ TỰ LÀM
 ĐỀ KIỂM TRA TNKQ Môn: Lý Lớp: 7 Tuần:1
 Em hãy chọn phương án đúng nhất và đánh dấu X vào phiếu trả lời
Câu1: Ta nhận biết được ánh sáng khi nào ?
 A: Xung quanh ta có vật sáng B: Có ánh sáng truyền vào mắt 
 ta.
 C: Ta mở mắt và phía trước ta có vật sáng D:Trước mắt ta không có vật 
chắn sáng
Câu2: Ta có thể nhìn thấy một vật khi nào?
 A: khi vật đó ở trước mắt. B: khi vật đó phát ra ánh sáng 
 C: Khi có ánh sáng từ vật truyền tới mắt. D: khi có đầy đủ ba yếu tốA,B,C.
Câu3: Khi nào ta không nhìn thấy một vật?
 A: Vật đó không tự phát ra ánh sáng. B: ánh sáng từ vật đó không 
 truyền đến mắt
 C: ánh sáng từ mắt không truyền đến vật. D: Vật đó là nguồn sáng.
Câu4: Ta nhìn thấy dây tóc bóng đèn vì:
 A: Giữa mắt và dây tóc không có vật chắn sáng B: Có dòng điện chạy qua 
 dây tóc.
 C: Có ánh sáng từ mắt truyền đến dấy tóc. D: Có ánh sáng từ dây 
 tóc truyền tới mắt.
Câu5: Tìm câu sai:
 A: Nguồn sáng là những vật tự phát sáng.
 B: khi có ánh sáng truyền từ mắt ta đến vật thì có thể nhìn thấy vật.
 C: Ta nhận biết được ánh sáng khi có ánh sáng truyền vào mắt
 D: Vật sáng gồm nguồn sáng và những vật hắt lại ánh sáng chiếu vào nó.
Câu6: Hãy chỉ ra ý kiến đúng:
 A: Ta nhìn thấy cái bàn gỗ vì nó là nguồn sáng.
 B: Ta nhìn thấy cái bàn gỗ vì trong phòng có đèn.
 C: Ta nhìn thấy cái bàn gỗ vì nó là vật có khả năng hắt lại ánh sáng chiếu 
 vào.
 D: Bàn được chiếu ánh sáng rồi ánh sáng từ bàn hắt lại và truyền tới mắt nên 
 ta nhìn thấy bàn.
Câu7: : Trong số các vật thể sau đây mà em nhìn thấy trong lớp học , vật thể 
nào được gọi là vật sáng?
 A:đèn B: bàn ghế
 C: sách vở đồ dùng học tập D: tất cả các vật đã kể ở A,B,C
 Câu8: Trong số các vật kể sau vật nào là nguồn sáng?
 A: Mặt trăng đêm rằm B: Hình ảnh trên màn ảnh khi đang chiếu 
phim
 C: Hình ảnh của em trên gương khi soi
 D: Không vật nào trong số đã nêu ở A,B,C là nguồn sáng
Câu9:trong số các vật kể sau đây mà em nhìn thấy trong lớp học, vật nào không 
phải là nguồn sáng?
 9 ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP MÔN VẬT LÝ 7
 A: Sách ,vở trên bàn B: cửa sổ đang mở
 C: Khẩu hiệu treo trên tườngD: Tất cả các vật đã kể ở A,B,C.
Câu10 : Vật nào không phải là nguồn sáng ? 
 A : Ngọn nến đang cháy . B : Mặt trời .
 C : Một gương phẳng. D: đèn ống đang sáng .
 10