Chuyên đề Văn xuôi 1954- 1975 - Ngữ văn 12

g tráng”. Và có khi “cạnh một cây xà nu mới ngã gục, đã có 
bốn năm cây non mọc lên, ngọn xanh rợn, hình nhọn mũi tên lao thẳng lên bầu trời”. 
Bức tranh phong cảnh sống động như được khắc, được chạm thành đường nét chắc khỏe, 
những hình khối vững chãi với những màu sắc và mùi vị đặc biệt: “Ở chỗ vết thương, 
nhựa ứa ra, tràn trề, thơm ngào ngạt, long lanh nắng hè, gay gắt, rồi dần dần bầm lại, đen 
và đặc quyện lại thành từng cục máu lớn”. 
Cây xà nu là một loại cây đặc biệt sinh trưởng nơi núi rừng Tây Nguyên, là loại cây “ham 
ánh sáng mặt trời” như con người Tây Nguyên luôn vươn tới ánh sáng chân lí. Nó lại có 
sực sống vững bền: Cạnh một cây xà nu mới ngã gục, đã có bốn năm cây con mọc lên, 
ngọn xanh rờn” như con người Tây Nguyên luôn quật khởi kiên cường. Cây xà nu, 
rừng xà nu đã gắn bó với con người Tây Nguyên tự bao đời nay, như một lẽ tự nhiên và 
khi cần “rừng xà nu ưỡm tấm ngực lớn của mình ra, che chở cho làng”. Ở một tầng 
nghĩa cao hơn, rừng xà nu tiêu biểu cho sức sống bất diệt, tinh thần đấu tranh kiên cường 
bất khuất của nhân dân Tây Nguyên. Các thế hệ cây xà nu nối tiếp nhau lớn lên tượng 
trưng cho các thế hệ dân làng Xô-man, nói rộng ra là các thế hệ nhân dân Việt Nam. 
3/ Trong bối cảnh núi rừng hùng vĩ và trang nghiêm nổi lên bốn hình tượnng nhân vật: 
Cụ Mết, Tnú, Dít, bé Heng. Mỗi nhân vật, dưới ngòi bút tài hoa của Nguyễn Trung 
Thành, đều để lại trong lòng người đọc những ấn tượng đẹp và sâu sắc. 
- Cụ Mết: là một “già làng” với hình dáng bên ngoài “quắc thước”, “râu đã dài tới ngực 
và đen bóng, mắt vẫn sáng và xếch ngược; Ông ở trần, ngực căng như một cây xà nu lớn” 
– “Ông không bao giờ khen “Tốt! Giỏi!” – Những khi vừa ý nhất ông chỉ nói “Được!”. 
Giọng nói của ông ồ ồ “dội vang trong ngực”. 
Là một người giàu kinh nghiệm sống, lời nói của ông mang ý nghĩa chân lí: “Chúng nó 
cầm súng, mình phải cầm giáo”. Mệnh lệnh chiến đấu ông phát ra đơn giản và chắc nịch: 
“Thế là bắt đầu rồi. Đốt lửa lên” Tính cách của ...i nghe tin Tnú về, câu hỏi đầu tiên của cô về Tnú với 
giọng hơi lạnh lùng: “- Đồng chí về có giấy không?”. Nhưng xem giấy xong, đưa trả lại 
cho Tnú rồi chị mới cười và đổi cách xưng hô: 
- “ Sao anh về có một đêm thôi?” 
Cả Tnú và Dít đều tượng trưng cho lực lượng chủ chốt trong cuộc đấu tranh cách mạng 
hiện tại, là sự tiếp nối tự nhiên trong lịch sử đấu tranh của dân tộc. 
- Bé Heng: là thế hệ đàn em, là hình ảnh hôm qua của Tnú. Bé Heng hồn nhiên, tươi mát, 
sống động, đáng tin tưởng của tương lai. Hình tượng nhân vật này hứa hẹn một sự phát 
triển không ngờ sau này. Đó là thành phần kế tục sự nghiệp cách mạng của cha ông. 
B. LUYỆN TẬP 
Đề 1: Phân tích nhân vật Tnú trong “Rừng xà nu” của Nguyễn Trung Thành. 
Đề 2: Phân tích hình tượng cây xà nu trong truyện “Rừng xà nu” của Nguyễn Trung 
Thành. 
* Gợi ý 
Đề 1: Tnú là nhân vật trung tâm của truyện. Cuộc đời của Tnú tiêu biểu cho số phận và 
con đường của các dân tộc Tây Nguyên, từ trong đau thương, phẫn uất quật khởi vùng 
dậy chiến đấu. 
- Tnú là một nhân vật có tính cách: gan góc, táo bạo, trung thực, dũng cảm (cùng với Mai 
vào rừng tiếp tế cho anh Quyết). Đặc biệt, Tnú có lòng căm thù giặc sâu sắc, nhất mực 
trung thành với cách mạng (khi địch tra hỏi cộng sản ở đâu, Tnú đặt tay lên bụng mà nói 
“Ở đây này”). 
- Xây dựng nhân vật Tnú, tác giả tập trung miêu tả hình ảnh đôi bàn tay. Bàn tay như một 
chi tiết nghệ thuật thể hiện tính cách, qua bàn tay có thể thấy được cuộc đời, số phận và 
tính cách nhân vật. 
Khi còn lành, bàn tay Tnú cầm phấn viết chữ anh Quyết dạy cho. Khi học hay quên chữ, 
bàn tay đó dám cầm đá đập vào đầu mình để trừng phạt. Bàn tay đặt lên bụng mình mà 
nói: “Cộng sản đây này!”. Khi địch tra khảo, sẵn sàng nhận thêm những vết dao chém 
của kẻ thù lên lưng v.v). 
Hai bàn tay Tnú đã bị giặc quấn giẻ tẩm dầu xà nu rồi đốt. Mười ngón tay anh thành 
mười ngọn đuốc. Nguyễn Trung Thành đã miêu tả thật cụ thể cái cảm giác đau đớn rùng 
rợn ấy: “Anh không cảm thấy ... 2: “Rừng xà nu” là một truyện ngắn xuất sắc của Nguyễn Trung Thành và của văn 
học thời chống Mĩ. Trong tác phẩm, với hình tượng cây xà nu, Nguyễn Trung Thành đã 
làm nổi rõ khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn, một đặc điểm cơ bản của văn học 
Việt Nam giai đoạn 1945-1975. Khuynh hướng này đã chi phối sự sáng tạo nghệ thuật 
của các nhà văn trong giai đoạn văn học này. 
Đọc “Rừng xà nu” những nhân vật như cụ Mết, Tnú, Dít, Mai tạo nên ấn tượng sâu sắc 
nơi độc giả. Nổi bật hình ảnh cây xà nu được lặp đi lặp lại gần hai mươi lần một hình 
tượng đặc sắc bao trùm toàn bộ thiên truyện ngắn này. Hình tượng ấy đã tạo nên vẻ đẹp 
hùng tráng, chất sử thi và lãng mạn cho câu chuyện về làng Xô-man bất khuất, kiên 
cường. Qua tác phẩm, cây xà nu, rừng xà nu đã được Nguyễn Trung Thành miêu tả thật 
cụ thể, thật chi tiết với ngôn ngữ giàu chất thơ, bằng những “lời văn có cánh” trong một 
cảm xúc thật say mê và mãnh liệt. Cây xà nu trong truyện xuất hiện rất nhiều lần và 
dường như rất quen thuộc với con người nơi núi rừng Tây Nguyên, nó tham dự vào tất cả 
những sinh hoạt, những tâm tình, những buồn vui của người dân nơi đây trong cuộc chiến 
đấu chống Mĩ thật anh dũng của họ. 
Tác phẩm “Rừng xà nu” là một bản anh hùng ca về cuộc đời anh dũng, đau thương, bất 
khuất của Tnú cũng như của tất cả dân làng Xô-man. Câu chuyện ấy được kể trên nền 
tảng chính của hình tượng cây xà nu – một hình tượng hàm chứa rất nhiều ý nghĩa tượng 
trưng và khái quát. Những cây xà nu, rừng xà nu như những con người, những tâm hồn 
sống, vừa là nhân chứng, vừa tham gia bản anh hùng ca, cũng vừa chịu đựng mọi vất vả, 
đau thương dưới tầm đạn kẻ thù. Nhưng bất chấp tất cả, rừng xà nu vẫn tràn đầy sức 
sống, vẫn vươn mình lên cường tráng vượt lên mọi thương đau. Cây xà nu là một hình 
ảnh mang tính chất tượng trưng cho khát vọng tự do, khát vọng giải phóng, cho phẩm 
chất anh hùng và sức sống tiềm tàng mãnh liệt của dân làng Xô-man. 
Mở đầu câu chuyện là hình ảnh “cả rừng xà